تعمير كنند. چنين عملى براى گروهى كه پيوند خود را با خدا قطع كرده بودند و به روز بازپسين ايمان نداشته چه سودى مى توان داشته باشد! در حالى كه هدف از معبدسازى پرستش خداست. از اين جهت قرآن حقّ تعمير مسجد را از مشركان سلب مى كند و مى فرمايد:

(مَا كانَ لِلْمُشْرِكينَ أَنْ يَعْمُرُوا مَساجِدَ اللّهِ شاهِدينَ عَلى أَنْفُسِهِمْ بِالْكُفْرِ).

«مشركان حق آباد كردن مساجد را، در حالى كه بر كفر خود باقى هستند، ندارند».

2. مقصود از تعمير چيست؟

مؤلف المنار مى گويد: مقصود از «تعمير» در آيه، آبادى معنوى مسجد با عبادت و طواف است و در لغت عرب، فعل «عمر» به معناى عبادت كردن نيز به كار رفته است و چون هدف از سوره برائت، بازداشتن مشركان از ورود به مسجدالحرام است تا آن جا كه مشركان پس از نزول اين آيات، از طواف كعبه منع شدند، از اين لحاظ بسيار مناسب است كه بگوييم منظور آبادى ظاهرى نيست، بلكه مقصود همان عبادت و طواف است كه در حقيقت تعمير واقعى مسجد مى باشد. ولى به نظر ما منظور همان تعمير ظاهرى است و اسلام خواسته دست آنان را از اين عمل پرافتخار كوتاه سازد و گواه ما آيه نوزدهم است كه مى فرمايد:(أَجَعَلْتُمْ سِقايَةَ الحاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ...)زيرا مقصود از «عماره» در اين آيه همان آباد كردن در و ديوار «مسجدالحرام» است و حفظ ارتباط و تناسب آيات، مى طلبد كه مقصود از تعمير در دو آيه مورد بحث، همان مرمت كردن مساجد باشد. اين كه مى گويد: آبادى واقعى مساجد، با عبادتى است كه در آن انجام مى گيرد، سخنى است بسيار صحيح، ولى مدعا را ثابت نمى كند. به علاوه