ديگرى بنام «نعمانى»(م ـ 410) دركتاب خود، مربوط به غيبت امام زمان وهمچنين استاد شيعه مرحوم «شيخ طوسى» ( 385ـ460) دركتاب خود نيز اين مسائل را بازگو نموده وبه تجزيه و تحليل پرداخته است. بنابراين، اين پرسشها درباره امام زمان تازگى ندارد، بلكه بيش از هزار سال ازعمر آنها مى گذرد. طبعاً پاسخ ها نيز تازگى نداشته وبسان پرسشها از عمر طولانى برخور دارند. چيزى كه هست پاسخها درطول زمان، آرايش خاصى پيدا كرده وبا مقتضيات زمان، همراه گشته است.

تشريح سئوال

از جمله سئوالها ى رايج در باره امام زمان، مسئله فايده وجود امام غايب است. همگى مى دانيم كه اثر بارز وجود امام هدايت و رهبرى است، اكنون سئوال مى شود امامى كه ازنظرها غايب است چگونه مى تواند هدايت كند، به عبارت ديگر با توجه به اينكه قرآن هدايت را از ويژگيهاى امام مى شمارد ومى فرمايد:(وَجَعَلْناهُمْ أئِمَةً يَهْدُونَ بِأمْرِنا... )(سوره انبيا/22 آيه 73) چگونه مى توان چنين وظيفه سنگين را از امام پنهان انتظار داشت. وبه تعبير ديگر: امام(عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف) در هر حال رهبر وپيشوا است ووجود يك رهبر درصورتى مى تواند مفيد باشد كه تماس مداوم با پيروان خود داشته باشد امام غايب ازنظر، وناپيدا، چگونه مى تواند نقش رهبرى خودرا ايفاء كند؟

به تعبير ديگر:زندگى امام(عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف) در دوران غيبت يك زندگى خصوصى است نه يك زندگى اجتماعى درنقش يك پيشوا، با اين حال حق داريم بپرسيم اين ذخيره الهى چه اثر عمومى براى مردم مى تواند داشته باشد و چه نوع بهره اى مردم مى توانند از وجود او ببرند؟

اوبسان چشمه آب زلال حيات است كه دست كسى به او نرسد.

به علاوه اصولاً آيا مفهوم غايب شدن امام ـ عج ـ اين است كه وجودش به يك