اطلاع كرده، آن‌ها را براى چنگيز كه تصميم به جنگ و تسلّط بر جاهاى گوناگون گرفته بود، مى‌فرستادند. [1]

لاديس فارجو مى‌گويد: صليبى‌ها [2]بدون داشتن يك سازمان منظم اطّلاعاتى اقدام به ماجراجويى كردند. از اين رو بدترين مكافات را ديدند و چنانچه سازمان اطّلاعاتى منظّمى ايجاد كرده بودند، البتّه به نتايج بهترى دست مى‌يافتند. [3]

از روزگار قرون وسطى تا عصر نوزايى (رنسانس) ، ديپلماسى [4]و اطّلاعات با هم رابطه‌اى تنگاتنگ داشتند، به حدى كه سفيران بيگانه، در مواردى از جاسوس‌ها نيز خطرناك‌تر بودند.

جمهورى ونيز در بيرون قلمرو خود سفارتخانه‌ها و هيأتهاى ديپلماتيك تشكيل داد و از سفيران و مزدوران گزارش‌هايى كه امروزه گزارش‌هاى اطّلاعاتى ناميده مى‌شود، دريافت مى‌كرد. [5]

مردم «ونيز» در قرن پانزدهم با تشكيل سفارتخانه‌هاى دايمى در خارج، سهم مهمى از جمع‌آورى اخبار را به خود اختصاص دادند. فرستادگان ونيز در اين كار از مهارت