از برترى اهل بيت پيامبر 6 بر ديگر مردم، حكايت مىكند. الفاظى كه
در آيه به كار رفتهاند، نزديكى بسيار فراوان اهل بيت (ع) و به ويژه امام على (ع)
را به پيامبر 6 نشان مىدهند. كلمه «انفسنا»، كه فقط پيامبر 6 و امام على (ع)
را در برمىگيرد، بر يگانگىِ نفس و جان آنان اشاره دارد و اين يگانگى از دلايلى
است كه بر خلافت بلافصل امام على (ع) گواهى مىدهد؛ زيرا بديهى است كه پس از
پيامبر 6، كسى كه همچون خود او است و جانش با جان او يكى است، از ديگران براى
جانشينىاش سزاوارتر است.
...
بگو: به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى به خويشاوندان
....
مفسّران
براى اين آيه، دو شأن نزول ذكر كردهاند كه بنابر يكى از آنها، آيه، مكّى است و
بنابر ديگرى، مدنى. الف.
گروه
نخست نقل كردهاند كه روزى مشركان مكّه در جايى گرد آمدند و گفتند: «آيا محمّد در
برابر آنچه آورده است، مزدى مىخواهد؟» اين آيه در پاسخ بدانان فرود آمد و مردم را
بر مودّت پيامبر و خويشاوندان مأمور ساخت (تفسير آية المودّة، 25؛ روح المعانى،
25/ 30؛ الميزان، 18/ 43). ب. گروه دوم بر آناند كه چون
پيامبر 6 به مدينه پاى نهاد و حكومت اسلامى را بنيان گذاشت، به دشوارىهاى مالى
دچار گشت. انصار نزد او آمدند و اموال خويش را به حضرت (ع) عرضه كردند. در اين
هنگام آيه نازل شد و پيامبر 6 آن را بر انصار خواند و فرمود:
«نزديكان
مرا پس از من دوست بداريد.» انصار با شادى و رضايت از محضر پيامبر 6 بيرون
رفتند؛ امّا منافقان گفتند، اين سخن، افترائى است كه محمّد بر خدا بسته است و
مىخواهد ما را از اين پس ذليل خويشان خود كند. آن گاه آيه «ام يقولون ...» نازل
گشت (مجمع البيان، 9/ 29 تفسير نمونه، 20/ 402).
تفسير
آيه:
مفسّران
تفسيرهاى متفاوتى از آيه مودّت پيش كشيدهاند: