و خويش را بى‌گناه نينگارند (پيام قرآن، 3/ 108).

چگونگى ميثاق:

برخى مفسّران قرآن بر آن رفته‌اند كه موجودات را دو نوع وجود است: يكى وجود جمعى نزد خدا و ديگر وجوداتى كه به تدريج ظهور مى‌يابند.

بدين سان، پيش از عالم دنيوى، عالمى ديگر است كه در آن هيچ موجودى از پروردگار محجوب نيست و با شهود باطنى خدا را مشاهده مى‌كنند و به وحدانيّت او اعتراف مى‌برند (الميزان‌، 8/ 334). برخى محقّقان نيز بر آن‌اند كه ميثاق الهى به زبان حال بوده است نه قال، يا مراد، همان استعداد فطرى آدمى است و يا استعداد عقلى انسان مراد است (پيام قرآن‌، 3/ 116).

***

ميزان اعمال: وسيله سنجش اعمال انسان‌

«ميزان» معانىِ متعدّدى دارد؛ از جمله:

اندازه، درست، راست، مطابق با قاعده، بى‌نقص، علم منطق و يكى از مناصب انسان كامل نزد عرفا. بنابر اعتقادات اسلامى، خداوند در قيامت ترازويى براى سنجش اعمال انسان برمى‌نهد (حقّ اليقين‌، 112- 109). ماهيّت اين ترازو بر كسى روشن نيست؛ ولى همه مسلمانان به آن ايمان دارند (عقائدنا، 70). از برخى روايات برمى‌آيد كه مراد از ميزان، ترازوى مادّى نيست، بلكه در روز قيامت، پيشوايان بزرگ و نمونه، ميزان سنجش اعمال ديگران‌اند (بحارالانوار، 7/ 251). در رواياتى آمده است كه ميزان، امامان دوازده‌گانه شيعه‌اند.

(همان) در حديثى از امام صادق (ع) آمده است كه مراد از ميزان اعمال عدل خداوند است (پيام قرآن‌، 6/ 172؛ تفسير نور الثقلين‌، 2/ 5). ميزان فقط براى مؤمنان به پا مى‌شود و كسانى- مانند كافران- كه اعمالشان حبط (حبط) شده است، ميزان عمل ندارند (كهف/ 105؛ الميزان‌، 13/ 400).

واژه ميزان در نه آيه قرآنى آمده است.