روايات معراج:

رواياتى كه به موضوع معراج پرداخته‌اند، به روشنى از عروج پيامبر 6 سخن مى‌گويند و تنها در بيان جزئيّات با يكديگر تفاوت دارند. از مجموعه اين روايات برمى‌آيد كه پيامبر اسلام 6 در سفرى آسمانى از مسجد الحرام به مسجد الاقصى رفته و ميان راه، همراه جبرئيل به مدينه نزول كرده و در آنجا نماز گزارده است (بحارالانوار، 18/ 319).

آن گاه به مسجد الاقصى رفته و در آنجا نيز همراه انبياى بزرگ همانند ابراهيم و موسى (ع) نماز گزارده و اين نماز به امامت او بوده است. سفر به آسمان‌ها از مسجد الاقصى آغاز گشته و پيامبر 6 آسمان‌ها را پيموده است و به هفتمين آسمان و سدرةالمنتهى و جنّةالمأوى رسيده و حجاب‌ها را درنورديده است و بدين سان، به اوج شهود باطنى و قرب خداى متعال نيل يافته و قرآن از اين مقام با تعبير «قاب قوسين او ادنى» ياد مى‌كند. خداى متعال با پيامبر محبوب خويش در سفر معراج سخن گفت. برخى از احاديث قدسى دستاورد اين سفر آسمانى‌اند (مجمع البيان‌، 6- 5/ 395؛ تفسير نمونه‌، 22/ 505- 503).

***

ملائكه: فرشتگان‌

موجوداتى شريف و باكرامت‌اند كه همواره در تسبيح وتقديس پروردگارند (شورى/ 5). فرشتگان از عقل و شعور برخوردارند و بندگان گرامى خداوندند (انبياء/ 26). وظيفه فرشتگان- پس از عبادت- وساطت ميان پروردگار و جهان هستى است. آنان فرمان خداوند درباره جهان را جارى مى‌كنند (انبياء/ 27). ايمان به وجود فرشتگان از واجبات دينى است و در رديف ايمان به خدا و پيامبران و كتب آسمانى جاى دارد. اثبات وجود فرشتگان از راه نقل و ايمان به غيب امكان‌پذير است. فرشتگان مقامى والا در پيشگاه الهى دارند و از همين رو، در برخى ادعيه امامان (ع) آنها بسيار گرامى داشته شده‌اند؛ چنان كه امام سجّاد (ع) در دعاهاى خويش، نخست بر فرشتگان مقرّبى مانند اسرافيل، ميكائيل، جبرئيل و نيز فرشتگان ديگر درود فرستاده است (ر. ك. صحيفه سجّاديّه‌، 39 و 40). متكلّمان بر آن‌اند كه فرشتگان، اجسامى لطيف‌اند و مى‌توانند به شكل‌هاى مختلف درآيند (نقد المحصّل‌، 230)؛ امّا فلاسفه آنها را عقول مجرّده و نفوس فلكيّه مى‌دانند كه‌