5-1. فتواى كاشف‌الغطا در جنگ ايران و روس

آيةاللّه شيخ جعفر كاشف‌الغطا در زمرۀ مراجعى است كه به صدور اجازۀ جهاد براى پادشاه حاكم مبادرت ورزيده است. ايشان در كتاب «كشف‌الغطاء» به فتحعليشاه اجازه مى‌دهد تا به نيابت از وى امر جهاد را سامان دهد و به تجهيز سپاه در مقابله با روس‌ها بپردازد.

كاشف‌الغطا معتقد بود كه هجوم كفار روسى به هر نحوى بايد دفع شود، زيرا اساس اسلام و كيان اسلامى در خطر بود و دفع و مقابله با دشمن جز از طريق تقويت و حمايت حكومت ميسّر نبود. [1]

6-1. فتواى ميرزا مسيح مجتهد عليه روسيه در ايران

پس از پايان يافتن جنگ دوّم ايران و روس، حادثه‌اى در كشور رخ داد كه حيثيت ملّى و اسلامى ملت را لكّه‌دار كرد و اين بار نيز عالمان تلاشگر شيعه با قاطعيت اين ننگ را از دامان ميهن اسلامى پاك كردند.

گريبايدوف روسى براى اجراى عهدنامه تركمانچاى و دريافت غرامات از ايران وارد كشور شد. از فصول اين عهدنامه، بازگشت مردم سرزمين‌هاى جدا شده از ايران به روسيه بود، امّا زنان گرجى و ارمنى كه در ايران ازدواج كرده و مسلمان شده بودند، حاضر به ترك خانواده‌هاى خود نشدند. از اين رو، گريبايدوف به اعمال زور متوسّل شد و برخى از زنان ياد شده را در اقامتگاه روس‌ها در تهران بازداشت كرد و آنان را مجبور به ترك اسلام نمود.

علما براى مقابله با اين هتك حرمت‌ها به پا خاستند و مردم نيز كه ضعف حكومت فتحعليشاه را در برابر خودكامگى يك نماينده اجنبى ديده بودند، وارد عمل شدند. علماى تهران به رهبرى ميرزا مسيح مجتهد از گريبايدوف