است و از پيام،حماسه و ابعاد عارفانۀ كربلا كم‌تر مى‌توان نشان گرفت.در تركيب‌بند محتشم كاشانى با مطلع:

باز اين چه شورش است كه در خلق عالم است باز اين چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است

كه امروز زينت پرده‌ها و مجالس سوگوارى است،با همۀ زيبايى،عظمت، استحكام،بلاغت و تأثيرگذارى،از وصف فتوّت،پاكى،پارسايى، ستيم‌ستيزى،عشقبازى،زمان‌شناسى،وحدت و همدلى و جلوه‌هاى شكوهمند پاكبازان كربلا تقريباً كم‌بهره است.به سخن ديگر،اين سروده گزارش حماسه و اخلاق و معرفت و محبّت كربلا نيست،بلكه غمنامه‌اى زيبا،سوزناك و مؤثّر است.

در سروده‌هاى پس از اين تركيب‌بند،هزاران سرودۀ سوزناك و مؤثّر ديگر مى‌توان يافت كه تنها همين بُعد كربلا را ترسيم كرده‌اند و با همۀ ارزش و گيرايى،كربلا با تمام ابعاد در آن‌ها چهره ننموده است.در اين ميان، نمونه‌هايى چون سرودۀ حجةالاسلام نيّر تبريزى نادر و كمياب است. [1]در سروده‌هاى عصر انقلاب و دفاع مقدّس،با بهره گرفتن از الگوهاى كربلا افزون بر بيان عظمت‌ها و مكرمت‌ها و بزرگوارى‌هاى عاشقان سالك راه حسين،اندوه و غمى تنيده در تار و پود شعر احساس مى‌شود.

سوگ هرچند در سروده‌هاى آغازين انقلاب اندكى كم‌رنگ شد،امّا در شعر دفاع مقدّس همپاى حماسه و پيام چهره نمود.به همين دليل،برخى سروده‌ها