تنها، به نيروهاى نظامى اختصاص دارد، امّا عوامل معنوى و فرهنگى افزون بر نيروهاى نظامى، امداد و نصرت الهى، رهبرى و ملّت را نيز شامل مى‌شوند.

قلمرو زمانى پژوهش، دوران هشت سال دفاع مقدّس از آغاز تا پايان است و محدودۀ مكانى آن، جبهه‌هاى نبرد، پشت جبهه و اردوگاه‌هاى اسارت در عراق است. [1]

4. مفاهيم و اصطلاحات

مفاهيم و اصطلاحات چندى در اين پژوهش به كار رفته است كه بايسته است تعريف و تبيين شوند:

يك-عوامل: عوامل جمع عامل و عامل به معناى عمل‌كننده است. در اين‌جا، امور و موارد تأثيرگذار و نقش‌آفرين در آفرينش حماسۀ دفاع مقدّس و پيروزى رزمندگان اسلام در جنگ تحميلى مراد است.

دو-معنوى: معنوى منسوب به معنا و معنا در لغت، حقيقت، باطن و واقعيّت در مقابل صورت و ظاهر است. از اين‌رو، معنوى به معناى حقيقى و راست، اصلى و باطنى در مقابل مادى، ظاهرى و صورى است. [2]مراد از عوامل معنوى در اين‌جا، عواملى است كه منشأ غيبى و آسمانى دارد و از سنّت‌هاى الهى به شمار مى‌آيد. بدين معنا، امداد و نصرت الهى از عوامل معنوى است.

سه-فرهنگى: فرهنگى منسوب به فرهنگ و فرهنگ در لغت به معنا علم و