responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 4  صفحه : 1641
ابن قزوينی
جلد: 4
     
شماره مقاله:1641



اِبْن‌ِ قَزْوينى‌، ابوالحسن‌ على‌ بن‌ عمر بن‌ محمد بن‌ حسن‌ حربى‌ (360-442ق‌/970-1050م‌)، محدّث‌ و فقيه‌ شافعى‌. ابن‌ جوزي‌ لقب‌ او را قزوينى‌ آورده‌ است‌ ( المنتظم‌، 8/146). رافعى‌ گويد اصل‌ او از قزوين‌ است‌، اما دانسته‌ نيست‌ كه‌ در اين‌ شهر زاده‌ شده‌ باشد (3/387)، ولى‌ اسنوي‌ وي‌ را زادة بغداد مى‌داند (2/312). ابن‌ قزوينى‌ در بغداد به‌ تحصيل‌ پرداخت‌. از مشايخ‌ او مى‌توان‌ ابوحفص‌ ابن‌ زيّات‌، ابوالعباس‌ ابن‌ مكرم‌، قاضى‌ جراحى‌ و ابوعمر ابن‌ حيويه‌ را نام‌ برد (خطيب‌، بغدادي‌، 12/43). فقه‌ را نزد ابوالقاسم‌ داركى‌ و نحو را از ابوالفتح‌ ابن‌جنى‌ آموخت‌ و قرآن‌ را با قرائات‌ مختلف‌ نزد ابوحفص‌ كنانى‌ خواند (ابن‌ جوزي‌، صفة الصفوة، 2/488). ابن‌ سبعون‌ قيروانى‌ او را ثقه‌ دانسته‌ است‌ (ذهبى‌، 17/611). وي‌ كثيرالحديث‌ بود و مجالس‌ املايى‌ داشت‌ كه‌ كسان‌ بسياري‌ در آن‌ شركت‌ مى‌كردند (رافعى‌، همانجا). از جملة راويانش‌ خطيب‌ بغدادي‌، ابن‌ خيرون‌، ابوالوليد باجى‌، ابوسعد طرسوسى‌، نجيب‌ حرانى‌ و عبدالصمد بن‌ مأمون‌ شايان‌ ذكرند (ذهبى‌، 17/609؛ سبكى‌، 3/299؛ ابن‌ جوزي‌، المصباح‌، 1/224). وي‌ علاوه‌ بر روايت‌ حديث‌، به‌ نقل‌ حكايات‌ و اشعار نيز مى‌پرداخت‌. از جمله‌ برخى‌ اشعار ابن‌ نباته‌ به‌ روايت‌ او آمده‌ است‌ (ابن‌ اثير، 9/570). زهد او را ستوده‌اند، ولى‌ گفته‌ شده‌ است‌ كه‌ لباسهاي‌ زيبا مى‌پوشيد و برخى‌ وي‌ را بر اين‌ امر ملامت‌ مى‌كردند، اما ابن‌ قزوينى‌ اين‌ امر را با زهد منافى‌ نمى‌دانست‌ (ذهبى‌، 17/611 -612). ابونصر هبةالله‌ بن‌ محلّى‌ كتابى‌ در شرح‌ حال‌ و فضايل‌ او تأليف‌ كرده‌ است‌ (سبكى‌، همانجا). ابن‌ قزوينى‌ در 82 سالگى‌ در بغداد درگذشت‌ و در منزلش‌ به‌ خاك‌ سپرده‌ شد (خطيب‌ بغدادي‌، همانجا).
از آثار او الفوائد المنتقاة، الغرائب‌ الحسان‌ است‌ كه‌ به‌ صورت‌ خطى‌ در كتابخانة چستربيتى‌ موجود است‌ ( آربري‌، شم (3 )3495 ؛ قس‌: اثري‌ با همين‌ عنوان‌ از ابوالحسن‌ على‌ بن‌ عمر دارقطنى‌: .(GAS,I/208 افزون‌ بر اين‌، بخشهايى‌ از امالى‌ وي‌ به‌ صورت‌ پراكنده‌ در كتابخانة ظاهريه‌ مضبوط است‌ (ظاهريه‌، 1/249، 304- 305؛ سواس‌، 73-74، 104- 105، 554).
مآخذ: ابن‌ اثير، الكامل‌؛ ابن‌ جوزي‌، عبدالرحمان‌، صفة الصفوة، به‌ كوشش‌ محمود فاخوري‌ و محمد رواس‌ قلعه‌جى‌، بيروت‌، 1405ق‌/1985م‌؛ همو، المصباح‌ المضى‌ء فى‌ خلافة المستضى‌ء، به‌ كوشش‌ ناجيه‌ عبدالله‌ ابراهيم‌، بغداد، 1396ق‌/ 1976م‌؛ همو، المنتظم‌، حيدرآباد دكن‌، 1359ق‌؛ اسنوي‌، عبدالرحيم‌، طبقات‌ الشافعية، به‌ كوشش‌ عبدالله‌ جبوري‌، بغداد، 1391ق‌/1971م‌؛ خطيب‌ بغدادي‌، احمد، تاريخ‌ بغداد، قاهره‌، 1349ق‌؛ ذهبى‌، محمد، سيراعلام‌ النبلاء، به‌ كوشش‌ شعيب‌ ارنؤوط و محمد نعيم‌ عرقسوسى‌، بيروت‌، 1403ق‌/1983م‌؛ رافعى‌ قزوينى‌، عبدالكريم‌، التدوين‌ فى‌ اخبار قزوين‌، به‌ كوشش‌ عزيزالله‌ عطاردي‌، حيدرآباد دكن‌، 1404ق‌؛ سبكى‌، عبدالوهاب‌، طبقات‌ الشافعية الكبري‌، بيروت‌، 1324ق‌؛ سواس‌، ياسين‌ محمد، فهرس‌ مجاميع‌ المدرسة العمريّة، كويت‌، 1408ق‌/1987م‌؛ ظاهريه‌، خطى‌ (مجاميع‌)؛ نيز:
Arberry; GAS.
رؤيا حقيقى‌ ايرانى‌
تايپ‌ مجدد و ن‌ * 1 * زا
ن‌ * 2 * زا
 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 4  صفحه : 1641
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست