اِبْن‌ِ بَشْرون‌، عثمان‌ بن‌ عبدالرحيم‌ (د پس‌ از 561ق‌/1166م‌)، اديب‌، از مردم‌ صقليه‌، بشرون‌ كه‌ عثمان‌ شهرت‌ خود را از او يافته‌ است‌، نياي‌ بزرگ‌ وي‌ بود. در تبارنامه‌اي‌ كه‌ تجانى‌ (ص‌ 366-367) براي‌ او نقل‌ كرده‌ نام‌ و نسب‌ او، «عثمان‌ بن‌ ابى‌ القاسم‌ بن‌ عبدالرحمان‌ بن‌ حشرون‌» آمده‌ است‌. نامهاي‌ مذكور در اين‌ سلسله‌ نسب‌ - بجز عثمان‌ - با آنچه‌ منابع‌ ديگر آورده‌اند، تفاوت‌ دارد. ظاهراً ابوالقاسم‌ كنية ابن‌ بشرون‌ بوده‌ نه‌ نام‌ پدر او، و كلمة «ابن‌» نيز در «ابن‌ ابى‌ القاسم‌» توسط ناسخان‌ افزوده‌ شده‌ و عبدالرحيم‌ به‌ عبدالرحمان‌ تبديل‌ گرديده‌ است‌. اين‌ احتمال‌ وقتى‌ تقويت‌ مى‌شود كه‌ توجه‌ كنيم‌ كلمة «حشرون‌» نيز در برخى‌ از نسخه‌هاي‌ كتاب‌ رحله‌ به‌ صورت‌ صحيح‌ آن‌، يعنى‌ بشرون‌ ضبط شده‌ است‌ (همو، 367، حاشيه‌). در هر حال‌ از زندگى‌ ابن‌ بشرون‌ اطلاعات‌ چندانى‌ در دست‌ نيست‌، اما عمادالدين‌ كاتب‌ (قسم‌ شعراء مصر، 2/115) كتابى‌ با عنوان‌ المختار فى‌ النظم‌ و النثر لافاضل‌ اهل‌ العصر به‌ وي‌ نسبت‌ داده‌ كه‌ تاريخ‌ تأليف‌ آن‌ را 561 ق‌ ياد كرده‌ است‌ (قس‌: حاجى‌ خليفه‌، 2/1624؛ المكتبة العربية، 704- 705). عمادالدين‌ خود در تأليف‌ خريدة از كتاب‌ مذكور بهرة بسيار برده‌ (قسم‌ شعراء المغرب‌، 17- 19، 167، قسم‌ شعراء المغرب‌ و الاندلس‌، 189-191، 237) و شرح‌ حال‌ 36 تن‌ از شعراي‌ معاصر ابن‌ بشرون‌ را كه‌ در المختار آمده‌ بوده‌، با گزيده‌هايى‌ از اشعار آنان‌ آورده‌ است‌. ابن‌ جوزي‌ (8(1)/172) نيز مى‌گويد كه‌ وي‌ شرح‌ حال‌ ابن‌ ماجد را در آن‌ كتاب‌ ديده‌ بوده‌ است‌.
مآخذ: ابن‌ جوزي‌، يوسف‌، مرآة الزمان‌، حيدرآباد دكن‌، 1370ق‌/ 1951م‌؛ تجانى‌، عبدالله‌، رحله‌، به‌ كوشش‌ حسن‌ حسنى‌ عبدالوهاب‌، تونس‌، 1377ق‌/1958م‌؛ حاجى‌ خليفه‌، كشف‌ الظنون‌، استانبول‌، 1941م‌؛ عمادالدين‌ كاتب‌، محمد، خريدة القصر و جريدة العصر، قسم‌ شعراء مصر، به‌ كوشش‌ احمد امين‌ و ديگران‌، قاهره‌، 1951م‌؛ همان‌، قسم‌ شعراء المغرب‌، به‌ كوشش‌ محمد مرزوقى‌ و ديگران‌، تونس‌، 1966م‌؛ همان‌، قسم‌ شعراء المغرب‌ و الاندلس‌، به‌ كوشش‌ آذرتاش‌ آذرنوش‌ و ديگران‌، تونس‌، 1971م‌؛ المكتبة العربية الصقلية، به‌ كوشش‌ ميكله‌ آماري‌، لايپزيگ‌، 1857م‌. زهرا خسروي‌ (رب) 28/7/76