اِبْن‌ِ سُفْيان‌، ابوعبدالله‌ محمد بن‌ سفيان‌ قيروانى‌ (د اول‌ صفر 415/14 آوريل‌ 1024)، مقري‌ و فقيه‌ مالكى‌. از جزئيات‌ زندگى‌ او اطلاعى‌ در دست‌ نيست‌. همين‌ مقدار مى‌دانيم‌ كه‌ در قيروان‌ زاده‌ شد و پيش‌ از 380ق‌/990م‌ جهت‌ فراگيري‌ قرائت‌ و فقه‌ به‌ مصر مسافرت‌ كرد و بدون‌ اينكه‌ به‌ حج‌ رود به‌ وطن‌ بازگشت‌. او در 413ق‌ عازم‌ مكه‌ شد و حدود يك‌ سال‌ در آنجا مجاور شد؛ سپس‌ به‌ مدينه‌ رفت‌ و در آنجا بيمار شد و درگذشت‌ و در قبرستان‌ بقيع‌ مدفون‌ گرديد (ابن‌ جزري‌، غاية، 2/147). او اشتهار خود را مرهون‌ كتاب‌ الهادي‌ در قرائات‌ هفتگانه‌ است‌ كه‌ مورد استفادة مقريان‌ پس‌ از وي‌ قرار گرفته‌ است‌ (نك: ابن‌ جزري‌، همانجا؛ همو، النشر، 66؛ قسطلانى‌، 1/108).
از مشايخ‌ مصري‌ وي‌ در قرائت‌ مى‌توان‌ ابوطيب‌ عبدالمنعم‌ بن‌ غلبون‌ و اسماعيل‌ بن‌ محمد مهري‌ را نام‌ برد. او همچنين‌ از يعقوب‌ بن‌ سعيد هواري‌ و كردم‌ بن‌ عبدالله‌ نيز قرائت‌ آموخته‌ است‌ (ابن‌ جزري‌، غاية، همانجا). از جملة راويان‌ وي‌ در قرائت‌ عبدالملك‌ بن‌ داوود قسطلانى‌، ابوالعباس‌ مهدوي‌ و ابوالحسن‌ عجمى‌ هستند (همانجاها). به‌ گفتة ذهبى‌ (1/305) حاتم‌ بن‌ محمد، دلاء و ديگران‌ نيز از وي‌ حديث‌ شنيده‌ و روايت‌ كرده‌اند. ابن‌ سفيان‌، افزون‌ بر قرائت‌ در فقه‌ نيز دستى‌ داشت‌ و آن‌ را نزد ابوالحسن‌ على‌ بن‌ محمد بن‌ خلف‌ قابسى‌ آموخت‌ و در فقه‌ مالكى‌ صاحب‌ نام‌ گرديد (ذهبى‌، همانجا؛ ابن‌ فرحون‌، 2/304). ابوعمرو دانى‌ مدتى‌ با ابن‌ سفيان‌ همدرس‌ بوده‌ و او را به‌ فهم‌، حافظه‌ و عفاف‌ ستوده‌ است‌ (ذهبى‌، ابن‌ جزري‌، غاية، همانجاها).
تنها اثري‌ كه‌ از وي‌ به‌ ما رسيده‌ الهادي‌ فى‌ القراءات‌ است‌ كه‌ نسخه‌اي‌ از آن‌ در كتابخانة فاتح‌ استانبول‌ (شم 61) نگهداري‌ مى‌شود (نك: پرتسل‌، 21 I/718; S, .(GAL, ابن‌ جزري‌ ( النشر، 1/66 -67) ضمن‌ اينكه‌ با سلسلة اسناد، اين‌ كتاب‌ را روايت‌ كرده‌، در جاي‌ جاي‌ النشر مطالب‌ آن‌ را آورده‌ است‌.
مآخذ: ابن‌ جزري‌، محمد، غايةالنهاية، به‌ كوشش‌ گ‌. برگشترسر، قاهره‌، 1352ق‌/ 1933م‌؛ همو، النشر فى‌ القراءات‌ العشر، به‌ كوشش‌ على‌ محمد ضباع‌، قاهره‌، كتابخانة مصطفى‌ محمد؛ ابن‌ فرحون‌، ابراهيم‌، الديباج‌ المذهب‌، به‌ كوشش‌ محمد احمدي‌ ابوالنور، قاهره‌، 1394ق‌/1974م‌؛ ذهبى‌، محمد، معرفة القراء الكبار، به‌ كوشش‌ محمد سيد جاد الحق‌، قاهره‌، 1387ق‌/1967م‌؛ قسطلانى‌، احمد، لطائف‌ الاشارات‌، به‌ كوشش‌ عامر سيد عثمان‌ و عبدالصبور شاهين‌، قاهره‌، 1392ق‌/1972م‌؛ نيز:
, S; Pretzl, O., X Die Wissenschaft der Koranlesung n , Islamica, Leipzig, 1934.
حسن‌ صفري‌نادري‌
تايپ‌ مجدد و ن‌ * 1 * زا
ن‌ * 2 * زا