responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 11  صفحه : 4676
براء بن‌معرور
جلد: 11
     
شماره مقاله:4676


بَراءِ بْن‌ِ مَعْرور (د صفر 1ق‌/اوت‌ 622م‌)، از انصار و صحابى‌ پيامبر(ص‌). وي‌ از تيرة بنى‌ سلمة خزرج‌ بود (عروه‌، 126؛ ابن‌ سعد، 3/618) و در يثرب‌ سرور قوم‌ خويش‌ به‌ شمار مى‌رفت‌ (ابن‌ هشام‌، 2/81؛ طبري‌، 2/360). اگرچه‌ مطابق‌ پاره‌اي‌ روايات‌ براء در «عقبة اولى‌» كه‌ جمعى‌ از دو قبيلة مهم‌ يثرب‌ - اوس‌ و خزرج‌ - با پيامبر(ص‌) بيعت‌ كردند، حضور داشت‌ (ابن‌ عبدالبر، 1/151؛ ابن‌ حجر، 1/149؛ ابن‌ اثير، 1/173)، اما به‌ رواياتى‌ ديگر او نخستين‌بار، هنگامى‌ كه‌ همراه‌ گروهى‌ از مسلمانان‌ يثرب‌ براي‌ گزاردن‌ حج‌ به‌ مكه‌ آمد، موفق‌ به‌ ديدار حضرت‌ رسول‌ (ص‌) شد (نك: ابن‌ هشام‌، 2/81 -82؛ ابن‌ سعد، 3/618، 619؛ احمد بن‌ حنبل‌، 3/460-462). از اين‌رو، مى‌توان‌ احتمال‌ داد كه‌ براء بر اثر تبليغات‌ نخستين‌ گروه‌ از بيعت‌ كنندگان‌ با حضرت‌ رسول‌ (ص‌) در «عقبة اولى‌»، به‌ اسلام‌ گرايش‌ يافت‌ و مسلمان‌ شد (نك: طبري‌، 2/360-361). گفته‌ شده‌ است‌ كه‌ از ميان‌ گروه‌ بيعت‌ كنندگان‌ِ «عقبة ثانيه‌»، 12 نفر «نقيب‌» شدند كه‌ يكى‌ از آنان‌ براء بود (ابن‌ هشام‌، 2/86؛ ابن‌ سعد، 3/618؛ عروه‌، همانجا؛ ابن‌ حبيب‌، 268، 270).
چون‌ عنوان‌ نخستين‌ بيعت‌ كننده‌ با حضرت‌ رسول‌ (ص‌) در عقبه‌، ميان‌ انصار، همواره‌ افتخارآميز به‌ شمار مى‌آمد، در اينكه‌ آيا براء نخستين‌ بيعت‌ كننده‌ بوده‌ است‌ يا نه‌، ميان‌ روايات‌ منقول‌ از بازماندگان‌ قبايل‌ مدينه‌، اختلاف‌ است‌ (ابن‌ هشام‌، 2/89، 103؛ طبري‌، 2/364؛ قس‌: بلاذري‌، 1/253، 254؛ ابن‌ سعد، 1/222، 4/8 -9). براء در اين‌ بيعت‌، به‌ نمايندگى‌ از سوي‌ مردم‌ يثرب‌ با پيامبر(ص‌) عهد كرد كه‌ همگى‌ از او و ديانت‌ اسلام‌ همچون‌ جان‌ و مال‌ و خاندان‌ خويش‌ دفاع‌ كنند (ابن‌ هشام‌، 2/84 - 85؛ احمد بن‌ حنبل‌، 3/461-462؛ طبري‌، 2/362). بر مبناي‌ همين‌ روايات‌، وي‌ نخستين‌ كسى‌ بود كه‌ در راه‌ سفر به‌ مكه‌، به‌ جانب‌ كعبه‌ - و نه‌ بيت‌المقدس‌ كه‌ ديگر مسلمانان‌ به‌ هنگام‌ نماز روي‌ بدان‌ سو مى‌كردند - نماز گزارد، اما چون‌ در نخستين‌ ديدار، آن‌ را با پيامبر(ص‌) در ميان‌ نهاد، رسول‌ اكرم‌ (ص‌) با اين‌ كار مخالفت‌ فرمود (كلبى‌، 2/99؛ ابن‌ هشام‌، 2/82 -83؛ ابن‌ سعد، 3/619؛ احمد بن‌ حنبل‌، 3/461؛ دارقطنى‌، 4/2037- 2038). براء پيش‌ از آنكه‌ پيامبر(ص‌) به‌ مدينه‌ وارد شود، وفات‌ يافت‌. آن‌ حضرت‌ بر مدفن‌ وي‌ نماز گزارد و در حق‌ او دعاي‌ خير كرد (ابن‌ سعد، 3/619، 620؛ كلبى‌، همانجا؛ ذهبى‌، 1/267؛ نيز نك: كلينى‌، 3/254، 4/45).
گفته‌اند كه‌ براء نخستين‌ كسى‌ بود كه‌ وصيت‌ كرد تا ثلث‌ مالش‌ را در راه‌ اسلام‌ انفاق‌ كنند (ابن‌ سعد، كلبى‌، بلاذري‌، همانجاها؛ كلينى‌، 3/255). فرزند او بشر خود از صحابيان‌ حضرت‌ رسول‌ (ص‌) بود و در بيعت‌ عقبه‌ همراه‌ پدر خويش‌ حضور داشت‌ (بلاذري‌، 1/252)، سپس‌ در جنگ‌ بدر و جز آن‌ شركت‌ جست‌ (ابن‌ هشام‌، 2/103؛ كلبى‌، همانجا؛ بلاذري‌، 1/246). ام‌ مبشر، دختر براء، همسر زيد بن‌ حارثه‌ - از بزرگان‌ صحابه‌ - بود و جابر بن‌ عبدالله‌ از او احاديثى‌ نقل‌ كرده‌ است‌ (ابن‌ قدامه‌، 144). خُليده‌ همسر براء نيز از بيعت‌ كنندگان‌ با پيامبر(ص‌) بود و هم‌ از آن‌ حضرت‌ حديث‌ روايت‌ كرده‌ است‌ (ابن‌ سعد، 8/313).
مآخذ: ابن‌ اثير، على‌، اسد الغابة، بيروت‌، داراحياء التراث‌ العربى‌؛ ابن‌ حبيب‌، محمد، المحبر، به‌كوشش‌ ايلزه‌ ليشتن‌ اشتتر، حيدرآباد دكن‌، 1361ق‌/1942م‌؛ ابن‌ حجر عسقلانى‌، احمد، الاصابة، قاهره‌، 1328ق‌؛ ابن‌ سعد، الطبقات‌ الكبري‌، بيروت‌، دارصادر؛ابن‌عبدالبر،يوسف‌، الاستيعاب‌، به‌كوشش‌ على‌محمد بجاوي‌، قاهره‌،1380ق‌/ 1960م‌؛ ابن‌ قدامة مقدسى‌، عبدالله‌، الاستبصار فى‌ نسب‌ الصحابة من‌ الانصار، به‌كوشش‌ على‌ نويهض‌، بيروت‌، 1391ق‌/1971م‌؛ ابن‌ هشام‌، عبدالملك‌، السيرة النبوية، به‌كوشش‌ مصطفى‌ سقا و ديگران‌، قاهره‌، 1355ق‌/1936م‌؛ احمد بن‌ حنبل‌، مسند، قاهره‌، 1313ق‌؛ بلاذري‌، احمد، انساب‌ الاشراف‌، به‌كوشش‌ محمد حميدالله‌، قاهره‌، 1959م‌؛ دارقطنى‌، على‌، المؤتلف‌ و المختلف‌، به‌كوشش‌ موفق‌ بن‌ عبدالله‌، بيروت‌، 1406ق‌/1986م‌؛ ذهبى‌، محمد، سير اعلام‌ النبلاء، به‌كوشش‌ شعيب‌ ارنؤوط، بيروت‌، 1405ق‌/1985م‌؛ طبري‌، تاريخ‌؛ عروة بن‌ زبير، مغازي‌ رسول‌الله‌ (ص‌)، به‌كوشش‌ محمد مصطفى‌ اعظمى‌، رياض‌، 1401ق‌/1981م‌؛ كلبى‌، هشام‌، نسب‌ معد و اليمن‌ الكبير، به‌كوشش‌ محمود فردوس‌ العظم‌، دمشق‌، داراليقظة العربيه‌؛ كلينى‌، محمد، الفروع‌ من‌ الكافى‌، به‌كوشش‌ على‌اكبر غفاري‌، بيروت‌، 1401ق‌.
كيانوش‌ صديق‌

 

نام کتاب : دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده : مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی    جلد : 11  صفحه : 4676
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست