بُجَيْرِ بْنِ زُهَيْرِ بْنِ اَبى سُلْمى، شاعر مخضرم. وي از قبيلة مُزَينه از تيرة مُضَر برخاست. پدرش زهير بن ابى سلمى، از اصحاب معلقات، و برادرش كعب، سرايندة قصيدة معروف «بانت سعاد» (ه م) بود. از زندگى و فعاليتهاي ادبى بجير به رغم شهرت نسبيش، آگاهيهاي تاريخى اندكى در دست است. ابن قتيبة دينوري (ص 59 -60) و ابوالفرج اصفهانى (17/86 -89)، در مقايسه با نويسندگان معاصر خود اطلاعات جامعتري از نحوة اسلام آوردن وي تدارك ديدهاند. از آن دو كه بگذريم در ديگر منابع چيزي جز تكرار روايات كهن يا نقل حوادث بىاهميت (به عنوان مثال، نك: بغدادي، 9/498-499، 502 -503) نمىتوان يافت. بجير اندكى قبل از سال 7ق پيش از برادرش كعب به دين اسلام گرويد (ابوالفرج، همانجا؛ ابن ماكولا، 1/191؛ فروخ، 1/282). به محض آنكه خبر اسلام آوردن بجير به كعب رسيد، قصيدهاي در نكوهش برادر سرود و اين قصيده او را مبغوض پيامبر اكرم(ص) گردانيد. كعب كه بر جان خود هراسيده بود، پنهانى نزد پيامبر(ص) آمد و زنهار خواست (براي تفصيل، نك: ه د، بانت سعاد، نيز كعب). بجير پس از گرويدن به آيين اسلام، به ميان افراد قبيلة خود بازگشت، اما چندي بعد، به حضرت پيامبر(ص) در مدينه پيوست و به حمايت از اسلام برخاست. وي در فتح مكه و غزوات خيبر و حنين همراه پيامبر(ص) بود و با سرودن اشعاري حماسى، روحية جهاد را در كالبد مسلمانان مىدميد (ابن قتيبه، 67؛ ابوالفرج، 17/88 -89؛ ابن كثير، 4/339، 350). حطيئه اشعار او را روايت كرده است (ابوالفرج، 17/82؛ ازدي، 13؛ دار قطنى، 1/151). در منابع جمعاً 23 بيت از اشعار بجير بن زهير يافت شده است (نك: ابوالفرج، 17/89؛ آمدي، 75؛ ابن عبدالبر، 1/149؛ ابن حجر، 1/143؛ ابن اثير، 1/165؛ ابن كثير، 4/310، 339، 350، 368) كه در آنها مفاهيمى چون برائت از آيين بتپرستى، تمجيد از دلاوريهاي مسلمانان و نكوهش دشمنان رسول(ص) به چشم مىخورد (نك: ابن عبدالبر، ابن حجر، همانجاها؛ ابن كثير، 4/339). مآخذ: آمدي، حسن، المؤتلف و المختلف، به كوشش عبدالستار احمد فراج، قاهره، 1381ق/1961م؛ ابن اثير، على، اسدالغابة، بيروت، داراحياء التراث العربى؛ ابن حجر عسقلانى، احمد، الاصابة، بيروت، 1327ق؛ ابن عبدالبر، يوسف، الاستيعاب، به كوشش على محمد بجاوي، قاهره، 1380ق/1960م؛ ابن قتيبه، عبدالله، طبقات الشعراء، ليدن، 1902م؛ ابن كثير، اسماعيل، البداية و النهايه، به كوشش احمد ابوملحم و ديگران، بيروت، 1405ق/1985م؛ ابن ماكولا، على، الاكمال، به كوشش عبدالرحمان بن يحيى معلمى يمانى، حيدرآباد دكن، 1384ق؛ ابوالفرج اصفهانى، الاغانى، به كوشش على محمد بجاوي، بيروت، مؤسسة جمال للطباعة و النشر؛ ازدي، عبدالغنى، المؤتلف و المختلف، به كوشش محمد محيىالدين جعفري، حيدرآباد دكن، 1327ق؛ بغدادي، عبدالقادر، خزانة الادب، به كوشش عبدالسلام محمد هارون، قاهره، 1408ق/ 1988م؛ دار قطنى، على، المؤتلف و المختلف، به كوشش موفق بن عبدالله، بيروت، 1406ق/1986م؛ فروخ، عمر، تاريخ الادب العربى، بيروت، 1984م. عزت ملاابراهيمى