چنانچه نماز واجب در يكى از مكانهاى چهارگانۀ تخيير فوت
شود، آيا مكلف در قضاى آن نيز مخيّر بين قصر و اتمام است يا قصر متعيّن است و تمام
خواندن جايز نيست و يا در صورتى كه بخواهد نماز قضا را در آن اماكن به جا آورد،
مخيّر بين قصر و اتمام و در غير اين صورت، قصر متعيّن مىباشد؟ ديدگاهها مختلف است
[1]← اماكن اربع).
خواندن نماز قضا به جماعت، جايز، بلكه مستحب است؛ خواه نماز
امام قضا باشد يا ادا. [2]
نايب گرفتن براى قضاى نمازهاى فوت شده، در زمان حيات جايز
نيست؛ حتى اگر مكلّف ناتوان از انجام دادن آن باشد. [3]
ترتيب: به قول مشهور، رعايت ترتيب در قضاى نمازهاى فوت شده،
در صورت علم به ترتيب، واجب است. بنابر اين، نمازى كه اول فوت شده، ابتدا قضاى آن
به جا آورده مىشود و به همين ترتيب. آيا در صورت جهل به ترتيب نيز رعايت آن واجب
است يا نه؟ مسئله اختلافى است.
قول دوم به اكثر نسبت داده شده است.
بنابر قول نخست، بايد به قدرى نماز فوت شده را تكرار كند تا
علم به حصول ترتيب پيدا كند. [4] برخى، ترتيب را در صورت علم به آن، تنها در
نمازهايى كه در اداى آنها ترتيب شرط است - مانند نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا در
يك روز - واجب دانستهاند. [5]
آيا ترتيب در قضاى نمازهاى فوت شده، غير از نمازهاى واجب
يوميه، مانند نماز آيات و نيز ميان نمازهاى واجب غير يوميه و نماز يوميه واجب است
يا نه؟ بسيارى آن را واجب ندانستهاند. از برخى وجوب رعايت نقل شده است. [6]
آيا رعايت ترتيب ميان قضاى نماز يوميۀ فوت شده و نماز
اداى يوميه واجب است يا نه؟ مسئله محل اختلاف است [7] كه در بحث بعدى اشاره
خواهد شد.
مضايقه يا مواسعه: آيا وجوب قضاى نمازهاى واجب يوميه فورى است
و به تأخير انداختن آن بدون عذر جايز نيست يا فورى نيست؟ اين بحث از مباحث مفصل و
پيچيدۀ فقهى است كه اختلافات