غرض از عرضه
فقه مقارن ـ چنان كه از تعريف آن پيدا است ـ بررسى آراى مختلف فقهى و ايجاد موازنه
ميان آنها و ترجيح يكى از آنها با برهان و دليل است.[2]
نحوه بحث و
ارائه ديدگاهها در فقه مقارن سه گونه است:
گردآورى
ديدگاههاى مختلف فقهاى يك مذهب فقهى، مانند آنچه در مختلف الشيعة علامه حلى صورت
گرفته است.
گردآورى
ديدگاههاى مذاهب مختلف فقهى. بيشتر كتابهاى نگاشته شده در اين موضوع از اين نوع
اند، از قبيل «الخلاف» شيخ طوسى؛ «جامع الخلاف و الوفاق» على بن محمد سبزوارى و
«منتهى المطلب» و «تذكرة الفقهاء» علامه حلى.
بيان حكم
شرعى مسئلهاى و ايجاد موازنه ميان آن و قانون مدنى و سنجيدن مقدار مخالفت يا
موافقت قانون مدنى با حكم شرعى و بيان آنچه كه مصلحت عمومى اقتضا مىكند. برخى
معاصران به اين شيوه از فقه مقارن اشاره كرده و به آن پرداختهاند، مانند «تحرير
المجلة» نگاشته محمدحسين كاشف الغطاء.
در فقه مقارن
گاهى نويسنده تنها ديدگاههاى مذاهب مختلف را گردآورى مىكند، بدون آنكه ميان آنها
موازنه برقرار نمايد، مانند آنچه در «الفقه على المذاهب الخمسة» اثر محمدجواد
مغنيه انجام گرفته است؛ ليكن فقه مقارن نزد پيشينيان، تنها به سبك نخست نگاشته
مىشده است.[3]
[1]باب مدينة العلم/ 43 ؛ الاصول العامة/ 13
[2] تذكرة الفقهاء (مقدمه) 1/ 31 ـ 32
[3] جامع الخلاف و الوفاق (مقدمه)/ 6 ؛ الاصول
العامة/ 13 .
فقه منصوص
فقه منصوص [= فقه روايى] : بيان احكام و مسائل فقهى با
مضامين و متون روايات.
فقه منصوص
گونهاى از ارائه فقه است. در اين روش، فقيه مسائل فقهى را در قالب الفاظ يا
مضامين روايات بيان مىكند، بدون آنكه از راويان و نيز امامى كه روايت از او نقل
شده است نامى ببرد. برخى معاصران از اين گونه فقه به «اصول متلقّات» تعبير
كردهاند.[1]
كتابهاى
«الشرائع» نگاشته على بن بابويه، پدر شيخ صدوق، «الهداية» و