مراد از غير
منقول هر چيز ثابتى است كه جابه جا كردن آن بر حسب عادت ممكن نباشد، مانند زمين،
ساختمان، درخت كاشته شده در زمين و آلات به كار رفته در ساختمان همچون در و پنجره
تا زمانى كه متصل است. از احكام آن در بابهاى طهارت، زكات، خمس، جهاد، تجارت،
اجاره، غصب، شفعه و ارث سخن گفتهاند.
طهارت: خورشيد
از مطهِّرات است كه با شرايطى بعضى اشياى نجس، از جمله اشياى غير منقول، همچون
زمين و ساختمان را پاك مىكند[1]( خورشيد). زمين از ديگر مطهّراتى است كه كف پا و ته
كفش با راه رفتن روى آن پاك مىشود[2](مطهّرات).
زكات: به تصريح
جمعى، پرداخت زكات درآمد املاكى كه براى سود آورى نگهدارى مىشود، همچون باغ و
مغازه مستحب است[3](زكات).
خمس: خمس در
غنايم واجب است و در اين حكم ـ بنابر قول مشهور ـ تفاوتى ميان غنايم منقول و غير
منقول نيست؛[4] ليكن برخى، غنايم غير منقول را مشمول وجوب خمس ندانستهاند.[5]
جهاد: زمين
آباد هنگام فتح و پيروزى مسلمانان بر كافران، از آنِ همه مسلمانان است، به شرط
آنكه جنگ با اذن امام عليه السّلام صورت گرفته باشد[6]( زمين مفتوح عنوه)؛ اما اگر
جنگ بدون اذن امام عليه السّلام باشد يا زمين بدون جنگيدن به دست سپاهيان اسلام
بيفتد، جزء انفال (انفال) به شمار رفته و از آنِ امام عليه السّلام است[7](زمين).
تجارت: در عقود
لازمِ مالى، همچون بيع و اجاره و نيز غير مالى كه در آن تعهد مالى شده، مانند مهر
در عقد ازدواج، تحويل مال به طرف مقابل واجب است. تحويل دادن اموال غير منقول، با
تخليه آن و تحويل كليد و متمكن ساختن طرف مقابل در تصرف، تحقق مىيابد[8] (اقباض).
اجاره: اجاره
ملك براى سكونت يا غرضى ديگر، همچون كشاورزى و كسب و كار تنها با تعيين آن به
مشاهده