چگونگى: غسل به
دو گونه انجام مىشود: ترتيبى و ارتماسى.
غسل ترتيبى:
در غسل ترتيبى بنابر قول مشهور ابتدا سر و گردن، سپس سمت راست و پس از آن سمت چپ
بدن شسته مىشود. بر ترتيب ياد شده ادعاى اجماع نيز شده است. برخى ترتيب ميان سمت
چپ و راست را واجب ندانستهاند.[5]
ترتيب ميان
اعضا شرط واقعى است؛ از اين رو، غسل كردن بر خلاف ترتيب ياد شده، حتى از روى جهل
يا سهو موجب بطلان غسل خواهد بود.[6]
به قول مشهور،
ترتيب در هر عضو؛ به معناى آغاز كردن از بالا به پايين، واجب نيست. بنابر اين،
شستن از پايين به بالا نيز جايز است؛[7] چنان كه موالات نيز؛ به معناى پى درپى شستن
اعضا و نيز فاصله نينداختن ميان آنها به حدّى كه عضو قبلى خشك شود، واجب نخواهد
بود.[8]
غسل
ارتماسى: مقصود فروبردن يكباره تمامى بدن در آب است. لازم است همه بدن در يك لحظه
زير آب قرار بگيرد. بنابر اين، چنانچه قبل از فرورفتن كامل بدن در آب، بعض بدن
بيرون آب بماند، كفايت نمىكند.[9]
آيا در غسل
ارتماسى لازم است همه يا بخشى از بدن از بيرون آب به قصد غسل در آب فرو برده شود
يا نه؛ بلكه اگر همه بدن زير آب باشد و نيّت غسل كند، كافى خواهد بود؟ مسئله
اختلافى است. چنان كه بنابر قول دوم، آيا حركت دادن بدن در زير آب به قصد غسل،
واجب است يا نه؟ مسئله محل اختلاف مىباشد.[10]
واجبات: مقصود
امورى است كه تحقق و صحّت غسل منوط به آنها است. اين امور عبارتاند از:
نيّت؛ يعنى
قصد تقرب به خدا. بنابر اين، غسل بدون قصد قربت باطل است.[11]
استمرار
نيّت تا پايان غسل.[12]
شستن همه
بدن؛ به گونهاى كه نزد عرف شستن صدق كند. به تصريح برخى، شستن با جريان دادن آب
بر پوست، هرچند با كمك دست و مانند آن تحقق مىيابد.[13]