قول نخست به اشهر و مشهور متأخران، بلكه به مشهور نسبت داده شده است.[6]

استفاده از غساله: بنابر قول به پاك بودن غساله، استفاده از آن در وضو و غسل جايز نيست. بر اين حكم ادعاى اجماع شده است.[7] برخى استفاده از آن را در وضو و غسل جايز دانسته‌اند.[8] بنابر قول به پاك بودن غساله، در جواز استفاده از آن در شستن شى‌ء نجس، اختلاف است. بسيارى حكم به جواز كرده‌اند.[9]

( آب مستعمل)

[1]الروضة البهية 1 / 310 ؛ وسيلة النجاة / 19 [2]كتاب الطهارة (شيخ انصارى) 1 / 344 ـ 345

[3] روض الجنان 1/ 422 ؛ وسيلة النجاة (بهجت)/25

[4] مصباح الهدى 1 / 220

[5] كتاب الطهارة (شيخ انصارى) 1/ 315 ؛ مصباح الهدى 1 / 220

[6] مفتاح الكرامة 1/ 151

[7] كتاب الطهارة (شيخ انصارى) 1/ 314 ؛ مستمسك العروة 1/ 228 ؛ مصباح الهدى 1/ 219

[8] فقه الشيعة 2/ 152

[9] مفتاح الكرامة 1/ 157 ؛ كتاب الطهارة (شيخ انصارى) 1/ 342 ـ 343 ؛ العروة الوثقى 1/ 100 .

غسق الليل

غَسَقُ اللَّيل: نيمه شب.

قرآن كريم درباره اوقات نمازهاى ظهر، عصر، مغرب و عشا مى‌فرمايد: «اَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ اِلى غَسَقِ اللَّيلِ؛ نماز را وقت زوال خورشيد تا تاريكى شب به پادار».[1]

لغويان و نيز مفسران به تبع اهل لغت در معناى «غَسَقِ اللَّيل» اختلاف كرده‌اند.

تاريكى شب؛آغاز تاريكى؛ شب، هنگام زوال شفق( شفق)؛ و شدّت تاريكى (نيمه شب) ديدگاههاى مطرح درمفهوم‌آن است؛[2] ليكن برحسب روايات متعدد و معتبر، مراد از «غَسَقِ اللَّيل» در آيه شريفه، نيمه شب مى‌باشد كه آخر وقت نماز عشا است.[3]

بر اساس روايات، آيه ياد شده در صدد بيان اوقات نمازهاى ظهر، عصر مغرب و عشا است.[4]