[1]كتاب القضاء (رشتى) 1/ 276 ـ 277 ؛ بحوث فقهية هامّة/ 259 و501 ـ 502 ؛ اصطلاحات الاصول/ 124

[2] بحوث فقهية هامّة/ 503 ـ 506 .

عوام

عوام: توده مردم عادى، مقابل خواص/ غير مجتهد.

عنوان عوام بر توده مردم عادى كه معمولا از نظر آگاهى، سواد يا دانش در سطح پايينى قراردارند، اطلاق مى‌شود.[1] مراد از عوام در فقه، مردمانى اند ناآگاه و يا كم اطلاع از مسائل و احكام دينى.

عنوان «عامى» در بحث تقليد كاربرد ويژه‌اى دارد و مراد از آن كسى است كه از نظر علمى به رتبه اجتهاد و استنباط احكام نرسيده است.[2] از آن به مناسبت در باب اجتهاد و تقليد و صلات سخن گفته‌اند.

تقليد( تقليد) يا احتياط(احتياط) در احكام شرعى بر عامى [= غير مجتهد] واجب است و عمل عامى بدون تقليد يا احتياط در صورتى كه با واقع يا فتواى مجتهدى كه بايد از او تقليد مى‌كرد، منطبق نباشد، باطل است.[3]

برخى قدما در ترتيب استقرار در صفهاى نماز جماعت بر حسب اولويت گفته‌اند: صاحبان علم و تقوا [= خواص] به صف نخست سزاوارتر از ديگران اند، پس از آنان به ترتيب، عوام، بردگان، خردسالان و زنان قرار مى‌گيرند.[4]

اقتدا به عوام نا آگاه از مسائل و شرايط نماز، جايز نيست.[5]

[1]فرهنگ بزرگ سخن

[2] القول الرشيد 2/ 355

[3] العروة الوثقى 1/ 13 ـ 15 و 21 ـ 22

[4] الكافى فى الفقه/ 144 ؛ غنية النزوع/ 88

[5] تذكرة الفقهاء 4/ 297 ؛ نهاية الإحكام 2/ 149 .