علس

عَلَس: دانه‌اى خوراكى.

ديدگاه لغويان در معناى علس متفاوت است؛ نوعى گندم كه دو دانه در يك غلاف دارد و غذاى اهالى صنعا (منطقه‌اى در يمن) است؛ نوعى گندم مرغوب كه به سختى از پوست جدا مى‌شود؛ عدس و دانه‌اى سياه كه گاهِ خشكسالى مصرف دارد.[1] ازآن به مناسبت در باب زكات و تجارت سخن گفته‌اند.

گندم و جو از غلاتى است كه به آنها زكات تعلق مى‌گيرد. بنابر تعريف علس به غير گندم، به طور قطع زكات در آن واجب نمى‌شود؛ ليكن برخى آن را نوعى گندم دانسته و در نتيجه قائل به وجوب زكات در آن شده‌اند.[2] در مقابل، برخى آن را جنسى مغاير جنس گندم دانسته و قائل به عدم وجوب زكات در آن شده‌اند.[3] اين قول به مشهور نسبت داده شده است. بنابر اين قول، زكات در آن مستحب است.[4]

شرط تحقق ربا در معاملات، هم جنس بودن كالا و بهاى آن است. بنابر اينكه علس نوعى گندم باشد، حكم ربا در معامله گندم با علس نيز جريان مى‌يابد[5] (ربا).

[1]لسان العرب، مجمع البحرين و لغت نامه دهخدا، واژه «علس»

[2] المبسوط 1/ 217 ؛ كتاب السرائر 1/ 428 ؛ البيان/ 283

[3] مختلف الشيعة 3/ 187 ؛ مدارك الاحكام 5/ 130 ـ 131

[4] جواهر الكلام 15/ 205

[5] 23/ 347 .

علف

علف: خوراك بعضى چارپايان، مانند اسب، الاغ، گاو و گوسفند.

از آن در بابهاى طهارت، صلات، زكات، انفال، حج، وديعه، اجاره، نكاح، اطعمه و اشربه و لقطه سخن گفته‌اند.

طهارت: چنانچه بره و بزغاله قبل از علف خوار شدن بميرند، پنيرمايه درون شكم آنها حلال و پاك است و تنها ظاهر آن بايد آب كشيده شود.[1]

صلات: بر باديه نشينانى كه براى تأمين آب و علف چارپايان خويش پيوسته در حال جابه جايى اند، حكم مسافر بار نمى‌شود؛ از اين رو، نمازشان تمام و روزه شان صحيح است[2](سفر).