[1]الإنتصار / 406 ؛ الحدائق الناضرة 25 / 56

[2] النهاية/ 501 ؛ كتاب السرائر 2/ 646 ؛ الحدائق الناضرة 25/ 57 ؛ جواهر الكلام 31/ 266 ـ 267

[3] الإنتصار/ 406

[4] الانوار اللوامع 10 قسم 2/ 303

[5] 304

[6] وسيلة النجاة / 760 7 و [8]الانوار اللوامع 10 قسم 2/ 305

[9] 306

[10] الجامع للشرائع/ 459 ؛ الروضة البهية 5/ 447 ؛ مرآة العقول 21/ 53 ؛ رياض المسائل 10/ 511 ؛ الحدائق الناضرة 25 /63 ـ 64

[11] جواهر الكلام 31 / 264

[12] وسائل الشيعة 21 / 426

[13] الانوار اللوامع 10 قسم 2/ 311

[14] الحدائق الناضرة 25/ 64

[15] الانوار اللوامع 10 قسم 2/ 308 ـ 309 ؛ جواهر الكلام 31/ 269

[16] هداية العباد (گلپايگانى) 2/ 373

[17] الانوار اللوامع 10 قسم 2/ 309 ؛ جواهر الكلام 31/ 271 .

عقيم

عقيم: مرد ناتوان از بارور كردن تخمك زن و زن نازا.[1]

از احكام مرتبط با آن در بابهاى نكاح و ديات سخن گفته‌اند.

ازدواج با زن نازا مكروه است.[2] به تصريح برخى، عقيم كردن خود براى هميشه با عمل جراحى يا استفاده از دارو و مانند آن حرام است.[3] برخى نيز در صورتى كه جنايت بر نفس به شمار نيايد، آن را جايز دانسته‌اند.[4]

به قول مشهور، عزل( عزل) از همسر آزاد در صورت عدم رضايت وى، مكروه است؛[5] ليكن اگر زن عقيم باشد كراهت ندارد.[6]

عقيم بودن مرد يا زن، از عيوب مجوز برهم زدن عقد ازدواج به شمار نمى‌رود؛[7] ليكن چنانچه در عقد، عقيم نبودن مرد يا زن شرط گردد و پس از عقد معلوم شود كه وى عقيم است، طرف ديگر مى‌تواند عقد را برهم زند؛[8] ليكن برخى به دليل عدم حصول علم به عقيم بودن با شواهد و قراين عادى و پزشكى و احتمال بارور كردن مرد يا بارور شدن زن در آينده، چنين شرطى را مجوز فسخ عقد ندانسته‌اند.[9]

در صورتى كه مرد يا زن علم به عقيم بودن خود داشته باشد، لازم نيست هنگام خواستگارى براى عقد آن را به خانواده عروس يا داماد اعلام كند، مگر آنكه از او در اين خصوص سؤال كنند كه واجب است حقيقت را بگويد.[10]

به قول برخى، چنانچه مرد يا زنى بر اثر جنايت عقيم شود، ديه كامل بر عهده جانى مى‌آيد.[11]