عقد فاسد

عقد فاسد: عقد فاقد اركان و شرايط.

عقد فاسد در برابر عقد صحيح عبارت است از عقدى كه فاقد اركان عقد و يا شرايط صحّت باشد. اول، مانند عقد صادر از ديوانه و دوم، مانند عقد معاوضى اى كه عوض آن ماليت ندارد يا مجهول است.

حكم: آثار عقد صحيح از نقل و انتقال و غير آن بر عقد فاسد مترتب نمى‌شود؛ خواه دو طرف عقد به فساد معامله عالم باشند يا جاهل(عقد).

هر عقدى كه صحيح آن ضمان آور باشد، مانند عقد لازم، فاسد آن نيز ضمان آور خواهد بود. عكس آن نيز چنين است؛ بدين معنا كه هر عقدى كه صحيح آن ضمان آور نباشد، مانند عقود مجانى، فاسد آن نيز ضمان‌آور نخواهد بود[1]( قاعده مايضمن).

[1]العناوين 2/ 458.

عقد فضولى فضولى

عقد لازم

عقد لازم: مقابل عقد جايز.

عقد لازم، مقابل عقد جايز، عقدى را گويند كه به اقتضاى ذاتش قابليت فسخ ندارد.[1] لزوم آن نيز يا از هر دو طرف ايجاب و قبول است، مانند بيع و اجاره و يا تنها از يك طرف، مانند رهن كه از طرف راهن (گروگذار) لازم است و از طرف مرتهن (گروگيرنده) جايز مى‌باشد.[2]

مباحث تفصيلى عقد لازم به لحاظ دو طرف عقد [= متعاقدان]، صيغه و محل عقد و نيز تفاوت ميان آن و عقد جايز در عناوين مناسب آمده است.

( عقد) ( عقد جايز)

[1]العناوين 2/44

[2] فقه الامام جعفرالصادق 3/[16].

عقد مجانى

عقد مجانى: عقد بدون عوض.

عقد مجانى يا غير معاوضى، عقدى را گويند كه در آن عوض وجود ندارد، مانند وقف خاص، صدقه، هبه، وديعه، عاريه، وكالت، سكنى، حبس و وصيّت.[1]