شرايط شاهد:پذيرش شهادت شاهد نزد قاضى منوط به برخوردارى وى از شرايط زير است:

1. بلوغ:بدون ترديد شهادت نابالغ غير مميز (ناتوان از تشخيص خوب و بد) صحيح و پذيرفته نيست. همچنين شهادت نابالغ مميز در غير قتل و جراحت؛ هرچند قبول شهادت نابالغ ده ساله مميز حتى در غير قتل و جراحت، از بعضى نقل شده است؛ ليكن قائلى براى آن شناخته نشده است.(13)

به قول مشهور، شهادت نابالغ مميز در قتل و جراحت به اجمال پذيرفته است؛ هرچند در تفاصيل و شرايط آن ديدگاهها مختلف است. اختلاف نخست اين است كه آيا قبول شهادت اختصاص به قتل دارد(14)يا شامل جراحتها نيز مى‌شود(15)و يا به عكس، مختص به جراحت است و شامل قتل نمى‌شود؛(16)سه قول مطرح است.

اختلاف دوم اين است كه آيا پذيرش شهادت گواهان به آنچه ميان خود آنان واقع شده اختصاص دارد؟ برخى، قائل به آن شده‌اند. بنابر اين، شهادت نابالغان عليه بالغان پذيرفته نيست و در صورت شهادت بر نابالغان نيز تنها ديه ثابت مى‌شود نه قصاص.(17)

سومين اختلاف در شرايط پذيرش شهادت نابالغ است. اين شرايط عبارتند از:

الف.ده ساله يا بيشتر بودن. گروهى از فقها آن را شرط پذيرش شهادت نابالغ دانسته‌اند. بر اساس اين ديدگاه، شهادت كودك مميز كوچك‌تر از ده سال پذيرفته نيست.(18)در مقابل، گروهى آن را شرط ندانسته‌اند.(19)

ب.ترتيب اثر دادن به نخستين كلام نابالغ. بنابر اين، اگر پس از آن سخنى مخالف سخن نخست بگويد، پذيرفته نمى‌شود. بسيارى اين شرط را ذكر كرده‌اند.(20)

ج.پراكنده نشدن قبل از شهادت دادن. جمعى از فقيهان قبول شهادت نابالغان را به پراكنده نشدن آنان پس از مشاهده رخداد و قبل از شهادت دادن، مشروط كرده‌اند. بنابر اين، چنانچه كودكانى كه شاهد حادثه بوده‌اند، پيش از شهادت از يكديگر جدا شوند و سپس شهادت دهند، شهادتشان پذيرفته نيست.(21)

• (13)41/ 9 ؛ مبانى تكملة المنهاج 1/ 77
• (14)كتاب الشهادات (گلپايگانى)/ 29 ـ 30 ؛ مبانى تكملة المنهاج 1/ 78 ـ 80
• (15)النهاية/ 331 ؛ المهذب 2/ 559 ؛ كتاب السرائر 2/ 136
• (16)الجامع للشرائع/ 540 ؛ المقنعة/ 727 ؛ المراسم العلوية/ 234 ؛ غنية النزوع/ 440 ؛ الكافى فى الفقه/ 436 ؛ شرائع الإسلام 4/ 910 ؛ الدروس الشرعية 2/ 123
• (17)الكافى فى الفقه/436 ؛ جواهرالكلام 41/ 13 ـ 14
• (18)النهاية/331 ؛ شرائع الإسلام 4/ 910 ؛ الجامع للشرائع/ 540 ؛ تحرير الأحكام 5/ 243 ؛ اللمعة الدمشقية/ 84
• (19)المقنعة/ 727 ؛ الإنتصار/ 505 ـ 506 ؛ المراسم العلوية/ 234 ؛ غنية النزوع/ 440 ؛ مبانى تكملة المنهاج 1/ 79
• (20)المقنعة/ 727 ؛ غنية النزوع/ 440 ؛ الكافى فى الفقه/ 436 ؛ النهاية/ 331 ؛ الجامع للشرائع/ 540 ؛ تكملة منهاج الصالحين/ 23 ؛ كتاب الشهادات (گلپايگانى)/ 28 ـ 29
• (21)الكافى فى الفقه/ 436 ؛ الخلاف 6/ 270 ـ 271 ؛ شرائع الإسلام 4/ 910 ؛ الدر المنضود (فقعانى)/ 287