شك در رافع

شك در رافع: شك در حدوث رافع نسبت به شى‌ء قابل استمرار.

شك در رافع در برابر شك در مقتضى(--> شك در مقتضى)عبارت است از شك در بقاى چيزى به سبب شك در پيدايش شيئى كه مانع استمرار آن است، مانند شك در وضو به جهت شك در خروج باد معده. از عنوان ياد شده در اصول فقه، بحث استصحاب سخن گفته‌اند.

شك در رافع دو گونه است؛ زيرا شك يا در عروض رافع است، مانند شك در بقاى طهارت به سبب شك در خروج باد معده و يا در رافع بودن آنچه عارض شده، مانند شك در بقاى طهارت به سبب خروج رطوبت مردد ميان مَذى(--> مذى)و منى كه در صورت منى بودن قطعا طهارت رفع شده است، اما در صورت مذى بودن، طهارت قطعاً باقى است؛ زيرا مذى رافع آن نيست.

برخى در حجيت استصحاب ميان شك در حدوث رافع و رافع بودن آنچه عارض شده، تفصيل داده، استصحاب را در قسم دوم حجت و معتبر ندانسته‌اند. در مقابل، برخى ميان آن دو در حجيّت و معتبر بودن استصحاب تفاوتى قائل نشده‌اند(1)(-->استصحاب).

شك در سهو --> سهو

شك در مقتضى

شك در مقتضى: شك در بقاى چيزى به جهت شك در قابليت آن براى استمرار.

شك در مقتضى در برابر شك در رافع(--> شك در رافع)عبارت است از شك در بقاى يك چيز بر اثر ترديد در قابليت ذاتى آن براى بقا و استمرار، مانند شك در بقاى روز يا شب به سبب شك در قابليت آن براى استمرار. از عنوان ياد شده در اصول فقه، بحث استصحاب سخن گفته‌اند.

برخى در حجيت استصحاب ميان شك در مقتضى و شك در رافع تفصيل داده و در صورت نخست، استصحاب را معتبر ندانسته‌اند(1)( -->استصحاب).

• (1)فرائدالأصول 3/47 ـ 48 ؛ أصول الفقه 2/270 ـ271.
• (1)فرائد الأصول 3/ 47 ـ 48 ؛ أصول الفقه 2/ 270 .