دوران بين دو محذور در شك در مكلف به؛ و آن جايى است كه مكلف علم اجمالى به وجوب يكى از دو عمل و حرمت ديگرى دارد، مانند دو گوسفند كه شخص علم اجمالى به واجب بودن ذبح يكى و حرمت ذبح ديگرى دارد. حكم در اين صورت، مخير بودن در عمل به هر يك است. چنانچه مشكوك يك عمل و مكلّف علم اجمالى به وجوب يا حرمت آن داشته باشد، از باب دوران بين محذورين در شك در تكليف خواهد بود كه گذشت.(34)

شبهه بدوى

شُبهه بَدْوى: مقابل شبهه توأم با علم اجمالى(--> شبهه مقرون به علم اجمالى).

شبهه بدوى در جايى است كه حكم يا موضوعى مردد بين دو يا چند چيز باشد، بدون آنكه علم اجمالى‌اى وجود داشته باشد. از آن در اصول فقه سخن گفته‌اند.

شبهه بدوى يا حكمى است يا موضوعى. در شبهه بدوى حكمى گاه تكليف مردد بين چند چيز است، مانند مردد بودن حكم مصرف دخانيات بين حرمت و جواز، و گاه مكلّف به، مانند مردد بودن نماز واجب در ظهر جمعه ميان نماز ظهر و نماز جمعه.

شبهه بدوى موضوعى در جايى است كه موضوعى در خارج ميان چند چيز مردد باشد، مانند مردد بودن آبى ميان طهارت و نجاست.

در شبهات بدوى فحص از حكم واجب است و قبل از فحص احتياط واجب مى‌باشد؛ ليكن در شبهات موضوعى، فحص واجب نيست.(1)

• (1)أجودالتقريرات 3/81 ـ82 ؛ مجمع الأفكار 3/633 .
• (34)403 .