سقنقور، سوسمارى است با پوست صاف و براق، پاهاى كوچك و شكم سفيد كه بيشتر در مناطق گرمسير و معتدل زندگى مىكند.(1)از آن به مناسبت در باب اطعمه و اشربه سخن گفتهاند.
سقوط به معناى نخست در بيشتر ابواب فقهى به كار رفته است كه متعلّق آن تكليف يا حق است.
الف. تكليف:سقوط تكليف عوامل مختلفى دارد. اين عوامل عبارتند از:
1. امتثال، مانند وجوب نماز ظهر و عصر بر مكلّف كه با گزاردن آنها، وجوب ساقط مىگردد و يا وجوب حج بر مكلّف مستطيع كه با به جا آوردن آن از عهده وى ساقط مىگردد.
2. پيدايى عوارضى كه فقدان شرطى از شرايط تكليف را درپى دارد، مانند زوال عقل(-->ديوانگى)و هشيارى(-->بيهوشى)، حيض(--> حيض)، نفاس( -->نفاس)و سفر(--> سفر).
3. زيان و خطرى كه از ناحيه امتثال تكليف نخست متوجه مكلّف مىگردد؛ مانند موارد تقيّه(--> تقيّه)و اضطرار( -->اضطرار).
4. تخفيف و رفع مشقت از مكلّف در مواردى كه امتثال تكليف حرجى و داراى مشقت غير قابل تحمل ـ بر حسب متعارف ـ باشد، مانند سقوط روزه از پيرمرد و پيرزن(--> پيرى).
نمونههايى از سقوط تكليف در بابهاى مختلف فقه عبارتند از:
1. نماز:به قول برخى، نمازهاى شبانه روزى از كسى كه در تمام وقت