اين سوره در پى سوره لقمان آمده و متصل به آن است، از آن به «سجده لقمان» تعبير شده تا با آن سوره اشتباه نشود.(2)

(--> آيات سجده)

سجده‌هاى قرآن --> آيات سجده

سجود

سجود: نهادن پيشانى بر زمين.

سجود در لغت به معناى خضوع، خم شدن و سر فرود آوردن آمده است.(1)برخى گفته‌اند: سجود در اصطلاح شرع عبارت است از: نهادن پيشانى بر زمين يا آنچه از زمين مى‌رويد و خوردنى و پوشيدنى نيست. بنابر اين تعريف، سجود در شرع، معنايى ويژه پيدا كرده است و نتيجه آن ثبوت حقيقت شرعى(--> حقيقت شرعى)براى سجود خواهد بود.(2)بعضى علاوه بر پيشانى، نهادن ساير اعضاى هفت گانه (كف دو دست، دو زانو و سر انگشتان بزرگ دو پا) را بر زمين در تحقق مسماى سجود لازم دانسته‌اند.(3)در مقابل، برخى ثبوت حقيقت شرعى در لفظ سجود را نپذيرفته و بر اين نظر كه نهادن مواضع هفتگانه، حتى پيشانى بر زمين در تحقق مسماى سجود دخيل است، اشكال كرده و گفته‌اند: عرف، حتى عرف متشرعه كسى را كه به جاى پيشانى، صورت خود را بر زمين مى‌گذارد و يا پيشانى را بر فرش و مانند آن مى‌نهد، سجده كننده به شمار مى‌آورد.(4)برخى ديگر گفته‌اند: گذاشتن پيشانى بر زمين بارزترين مصداق سجود به معناى لغوى آن است و شارع مقدس تنها خصوصياتى را بدان افزوده و رعايت آنها را در سجود لازم دانسته است.(5)

ثمره اختلاف ياد شده در جايى ظاهر مى‌شود كه شارع مقدس در آن جا به مطلق سجود ـ بدون بيان قيود و شرايط آن ـ امر كند، مانند سجده تلاوت كه بنابر قول به ثبوت حقيقت شرعى براى واژه سجود، رعايت ويژگيها و شرايط شرعى آن در تحقق سجود شرعى لازم خواهدبود.(6)

• (1)المفردات (راغب) و لسان العرب ، واژه «سجد»
• (2)تحرير الأحكام 1/ 253 ؛ جامع المقاصد 2/ 296 ؛ كشف الغطاء 3/ 200
• (2)مرآة العقول 8/ 402 و 407 ؛ مصباح المنهاج (الطهارة) 3/ 422 ؛ مصباح الفقيه 3/ 282.
• (3)ذكرى الشيعة 3/ 465
• (4)جواهر الكلام 10/ 123 ـ 124 ؛ مستمسك العروة 6 / 345
• (5)مستند العروة (الصلاة) 4 / 93
• (6)مهذب الأحكام 6/ 417