در اينكه زكات از ذمّه او ساقط مى‌شود يا نه و در فرض عدم سقوط در اينكه بايد زكات را به نيّت ادا بپردازد يا قضا، اقوال مختلف است.(27)

هر گاه پس از كنار گذاشتن زكات، با امكان پرداخت، آن را نپردازد، ضامن است.(28)

مصرف زكات فطره:بنابر قول مشهور و معروف ميان فقها، مصرف زكات فطره، همان مصرف زكات مال است(29)(--> زكات). ظاهر كلام برخى قدما، اختصاص مصرف زكات فطره به فقرا است.(30)برخى معاصران نيز احتياط وجوبى را در پرداخت زكات فطره به آنان دانسته‌اند.(31)

بنابر قول گروهى، دادن زكات فطره به مخالفِ مستضعف(--> مستضعف)در صورت عدم وجود فقير مؤمن (شيعه دوازده امامى) جايز است.(32)

مالك مى‌تواند زكات فطره اش را مستقيم به مستحق بپردازد؛ هرچند تحويل آن به امام عليه السّلام يا نايب او افضل است.(33)

بنابر قول مشهور، پرداخت كمتر از يك صاع از زكات فطره به فقير جايز نيست؛ مگر آنكه فقرا زياد باشند؛ به گونه‌اى كه دادن يك صاع به همه آنان امكان پذير نباشد، كه در اين صورت گروهى قائل به جواز پرداخت كمتر از يك صاع شده‌اند. در ناحيه زيادى، دادن بيش از يك صاع، بلكه تا حد رفع فقر از فقير جايز است.(34)

مستحب است زكات فطره به فقراى خويشاوند و سپس همسايگان اختصاص داده شود؛ چنان كه ترجيح فقراى اهل علم و فضيلت بر غير آنان در دادن زكات فطره مستحب است.(35)

• (27)534 ـ 536
• (28)538
• (29)538
• (30)المقنعة/ 252
• (31)العروة الوثقى 4/ 225
• (32)النهاية/ 192 ؛ الجامع للشرائع/ 140 ؛ شرائع الإسلام 1/ 131 ـ 132
• (33)رياض المسائل 5 / 230 ـ 231
• (34)جواهر الكلام 15/ 541 ـ 542 ؛ مستمسك العروة 9/ 438 ـ 439
• (35)جواهر الكلام 15/ 542 ـ 543 .