بوى آن به حلق مى‌رسد؛ خارج كردن خون از بدن در صورت بيم ضعف بر اثر آن، بلكه هر كارى كه موجب عروض ضعف گردد؛ استعمال انفيه در فرض عدم وصول به حلق و چنانچه به حلق مى‌رسد، بنابر قول برخى جايز نيست و موجب بطلان روزه است( -->انفيه)؛ بوييدن گلها، بويژه گل نرگس؛ اماله كردن با جامد؛ مرطوب كردن لباس تن؛ نشستن زن در آب بنابر قول مشهور؛ كندن دندان، بلكه هر كارى كه موجب شود دهان خون آلود گردد؛ مسواك زدن با چوبِ تر بنابر قول برخى. قول مقابل، عدم كراهت آن است و مضمضه كردن آب بدون غرض عقلايى.(53)

3. زمان:زمان، سومين ركن روزه و عبارت است از طلوع فجر صادق تا غروب خورشيد كه بنابر قول مشهور با زوال حمره مشرقيه( -->حمره مشرقيه)و به قول برخى، با ناپديد شدن قرص آفتاب از افق تحقق مى‌يابد.(54)

روزه عيد فطر و قربان(55)و نيز روزه كسى كه در ايّام تشريق در منى است صحيح نيست.(56)

شرايط:روزه داراى دو نوع شرايط است: شرايط صحّت و شرايط وجوب.

الف. شرايط صحّت

1. اسلام. بنابر اين، روزه از كافر صحيح نيست( -->اسلام).

2. ايمان. بنابر اين، روزه از غير مؤمن صحيح نيست. براين مطلب ادعاى اجماع شده است؛ ليكن برخى، ايمان را شرط قبول عمل عبادى و ترتّب ثواب بر آن دانسته‌اند، نه شرط صحّت عمل(-->ايمان).

3. عقل. بنابر اين، روزه از ديوانه صحيح نيست؛ همچنين از هر فاقد عقلى، مانند مست، بنابر قول مشهور و بيهوش( -->بيهوشى). برخى گفته‌اند: اگر شخص قبل از بيهوشى نيّت روزه داشته، روزه‌اش صحيح است.(57)

بعضى شخص مست و بيهوش را به شخص خوابيده ملحق كرده‌اند نه به ديوانه؛ از اين رو، صحّت روزه آنان را در صورت داشتن نيّت روزه قبل از بروز حالت مستى و بيهوشى بعيد ندانسته‌اند.(58)

4. باقى نماندن بر جنابت يا حدث حيض يا نفاس تا صبح.

• (53)جواهر الكلام 16/ 314 ـ 324
• (54)324 ؛ العروة الوثقى 3/ 611
• (55)جواهر الكلام 16/324
• (56)327
• (57)العروة الوثقى 3/ 611 ـ 613
• (58)مستند العروة (الصوم) 1/ 427 ـ 428