تغليظ در قسم:براى حاكم شرع، تغليظ در سوگند دادن مستحب است. از جمله اسباب تغليظ، سوگند دادن در زمان شريف، همچون ماه رمضان است(21)( -->تغليظ).

رمق

رَمَق: باقى مانده جان در بدن.

رمق عبارت است از باقى مانده نيروى حيات در تن جاندار. برخى لغويان، آن را به آخرين نيروى زندگى، باقى مانده در تن كسى تعريف كرده‌اند.(1)سد رمق عبارت است از حفظ اين نيرو در بدن. از آن در بابهاى طهارت، صوم، حج، ظهار، ايلاء، اطعمه و اشربه، حدود و تعزيرات سخن گفته‌اند.

طهارت:شهيد ـ باشرايطى ـ بدون غسل و كفن، پس از نماز گزاردن بر جنازه او با لباسهايش دفن مى‌گردد. يكى از شرايط، كشته شدن در ميدان نبرد قبل از پايان جنگ است. بنابر اين، رزمنده مجروحى كه همرزمان وى پس از پايان جنگ به او دسترسى يافته‌اند در حالى كه هنوز رمق داشته، چنانچه پس از اين به شهادت برسد، احكام ياد شده بر او جارى نمى‌شود؛ بلكه برخى گفته‌اند: حتى در صورتى كه قبل از پايان جنگ، مسلمانان وى را بيابند در حالى كه رمق داشته باشد، احكام شهيد بر وى مترتب نمى‌گردد(2)( -->شهيد).

صوم:اگر تشنگى ـ به غيرسبب بيمارى ـ بر روزه دار غلبه كند؛ به حدّى كه بيم هلاكت وى رود يا بترسد آسيبى جدّى به او برسد و يا برايش حرجى و غير قابل تحمّل باشد، نوشيدن آب در حدّ ضرورت و سد رمق بر او جايز،

• (1)فرهنگ بزرگ سخن
• (2)جواهر الكلام 4/ 86 ـ 91
• (21)40/ 230 ـ 231 .