به گرد آورنده ماليات، اعم از زكات(--> زكات)، خراج(--> خراج)، جزيه(--> جزيه)و مانند آنها «جابى»، «عامل» و «ساعى» گويند. از اين عنوان در باب زكات و تجارت سخن گفتهاند.
از وظايف امام يا نايب او در زمان بسط يد، نصب فردى براى جمع آورى ماليات است.
بر كسى كه ماليات بر عهده دارد، پرداخت آن به جابى در صورت مطالبه وى واجب است.(1)
قبول منصب جبايت، از جانب حاكم عادل يا نايب او جايز است و از جانب حاكم جائر در صورتى كه پذيرش آن مستلزم ارتكاب حرامى گردد، جايز نيست. در غير اين صورت، جواز آن محلّ بحث است.(2)
(--> عامل)(--> ماليات)
جبر
جَبْر: اجبار(--> اكراه)/ جبران(--> تدارك)/ اعتقاد به مجبور بودن انسان در اعمال خود(--> جبريّه).
جبران --> تدارك
جبر خبر --> انجبار خبر
جبر دلالت--> انجبار خبر
جبر سند --> انجبار خبر
جبريّه
جَبريّه [= مُجْبَره ]: معتقدان به مجبور بودن انسان در اعمال خود.
عنوان جبريّه به گروهى از مسلمانان اطلاق مىشود كه اعتقاد دارند بندگان خدا در افعال ارادى خود مجبورند و