نهاده مى‌شود، اگر خون دايره وار در پنبه شكل بگيرد، خون بكارت و اگر در آن نفوذ كند، خون حيض است. اين آزمايش بر زن واجب است.(5)

براى تشخيص خون حيض از خون ناشى از زخمِ درون رحم بنابر قول مشهور زن به پشت مى‌خوابد و انگشت ميانى را داخل شرمگاه مى‌كند، اگر خون از سمت راست انگشت خارج شود، خون زخم و اگر از سمت چپ بيرون آيد، خون حيض است.(6)جمعى از فقها بر اين ملاك اشكال كرده(7)و برخى، در تشخيص آن دو از يكديگر، قائل به عكس ملاك فوق شده‌اند.(8)

شرايط:علاوه بر ويژگيهاى ياد شده، در خون حيض شرايطى معتبر است. به لحاظ سن زن، خونى كه زن قبل از نه سالگى (بلوغ) و نيز بعد از يائسگى( --> يائسگى)مى‌بيند حيض نيست؛ هرچند داراى صفات حيض باشد. سن يائسگى بنابر مشهور در غير قرشى(--> قرشيّه)و نبطى( --> نبطيّه)پنجاه و در آن دو، شصت سال قمرى است.(9)

به لحاظ زمان، كمترين مدت حيض سه روز و بيشترين آن ده روز است. بنابر اين، خون كمتر از سه روز و بيشتر از ده روز حيض نيست.(10)اقلّ طُهر (پاكى از حيض) ده روز است. در نتيجه فاصله بين دو حيض كمتر از ده روز نخواهد بود؛ امّا در ناحيه زيادى محدوديتى ندارد.(11)

بنابر قول مشهور، سه روزى كه زن خون مى‌بيند بايد پى در پى باشد؛ از اين رو، اگر اين سه روز در ضمن ده روز باشد، ليكن پى در پى نباشد ـ مانند آنكه روزهاى اوّل، چهارم و هفتم خون ببيند ـ حكم به حيض بودن آن نمى‌شود.(12)

بنابر قول مشهور، جمع بين حيض و باردارى ممكن است؛ ليكن در اينكه جمع بين آن دو مطلقا امكان پذير است يا تنها در صورت آشكار نشدن حاملگى، اختلاف است. بنابر قول به امكان جمع (نظر مشهور)، خونى كه زن حامله در ايام عادت مى‌بيند و ويژگيهاى حيض را دارد، محكوم به حيض است؛ ليكن در اينكه وجود هردو ويژگى (در ايام عادت بودن و صفات حيض داشتن) شرط است، يا

• (10)جواهر الكلام 3/ 147 ؛ مستندالشيعة 2/ 388
• (11)جواهر الكلام 3/ 147 ـ 149 ؛ مستند الشيعة 2/ 396
• (12)جواهر الكلام 3/ 149 ـ 153
• (5)140 ـ 142 ؛ العروة الوثقى 1/ 532 ـ 533
• (6)جواهر الكلام 3/ 144
• (7)المعتبر 1/ 199 ؛ منتهى المطلب 2/ 269 ؛ مدارك الاحكام 1/ 318
• (8)ذكرى الشيعة 1/ 229 ؛ الدروس الشرعية 1/ 97
• (9)جواهر الكلام 3/ 160 ـ 163 ؛ روض الجنان 1/ 171