حسن عليه السّلام؛ امام: دومين پيشوا از پيشوايان معصوم عليهم السّلام.

امام حسن مجتبى عليه السّلام با كنيه ابامحمّد، سبط اكبر رسول خدا صلّى اللّه‌ عليه و آله، فرزند بزرگ اميرمؤمنان على عليه السّلام و حضرت فاطمه سلام اللّه‌ عليها و دومين امام از امامان دوازده گانه است.

زيارت امام مجتبى عليه السّلام در قبرستان بقيع مستحب است.(1)

( --> ائمه)

حُسن خلق --> اخلاق

حُسن شرعى --> حسن و قبح عقلى

حُسن ظاهر: نيكو بودن ظاهر شخص از ديدگاه شرع مقدس.

عنوان حسن ظاهر در بحث عدالت مطرح است و مراد از آن، اين است كه از ديدگاه شرع مقدس ظاهر شخص نيكو باشد؛ بدين معنا كه پايبندى به حدود و احكام شرع مقدس در گفتار و رفتار او تجلّى يابد. مقابل آن حسن باطن قرار دارد كه عبارت است از ملكه نفسانى‌اى كه شخص را بر پايبندى به حدود و احكام شرع مقدس برمى‌انگيزاند.(1)از آن در بابهاى اجتهاد و تقليد، صلات و شهادات بحث كرده‌اند.

اكثر قدما ـ بنا بر آنچه به آنها نسبت داده شده ـ عدالت را به حسن ظاهر تعريف كرده‌اند؛ ليكن قول منسوب به مشهور اين است كه عدالت ملكه نفسانى است و حسن ظاهر مظهر و كاشف آن است.(2)برخى، كلام قدما را حمل بر كاشفيّت حسن ظاهر كرده‌اند.(3)

بنابر قول دوم، آيا حسن ظاهر كاشف تعبّدى از عدالت است؛ حتّى اگر از آن ظن به عدالت شخص حاصل نشود، يا كاشف عقلايى است كه تنها در صورت افاده علم يا ظنّ به حسن باطن، كاشف از عدالت شخص خواهد بود؟ مسئله محلّ بحث است(4)( --> عدالت).

• (1)جواهر الكلام 20/ 87 ـ 88 ؛ الحدائق الناضرة 17/ 433 .
• (1)مستند الشيعة 18/ 70
• (2)جواهر الكلام 13/ 290 ـ 299 ؛ الأجتهاد والتقليد (صدر)/ 291 ـ 300 ؛ التنقيح (الإجتهاد و التقليد)/ 253 ؛ رسائل فقهية (شيخ انصارى)/ 8
• (3)رسائل فقهية(شيخ انصارى)/ 8 ـ 9 و 24
• (4)الأجتهاد والتقليد (صدر)/ 322 ؛ العروة الوثقى 1/ 28 .