در اينكه حدّ ترخّص در شهرهاى بسيار بزرگ( --> بلاد كبيره)همانند حدّ ترخّص در شهرهاى متوسط و كوچك است يا اينكه حدّ ترخّص در آنها عبارت است از نديدن ديوار آخرين خانه‌هاى محلّه‌اى كه در آن سكونت دارد و نشنيدن اذان آن، اختلاف است. بنابر قول دوم، مبدأ مسافت در بلاد كبيره آخر محلّه است نه آخر شهر.(4)

حَدَث: سبب نقض طهارت/ قذارت معنوى مانع از دخول در نماز.

حدث در اصطلاح فقها بر دو معنا اطلاق شده است: يكى سبب، يعنى امرى كه طهارت را نقض مى‌كند، مانند بول، غائط و جنابت، و ديگرى مسبب، يعنى حالتى كه به سبب پيدايى يكى از امور ياد شده در نفس انسان پديد مى‌آيد كه از آن به قذارت و نجاست معنوى تعبير مى‌گردد و مانع دخول انسان در نماز و ديگر اعمال مشروط به طهارت مى‌شود.(1)

حدث دو مرتبه خفيف و شديد دارد. مرتبه خفيف، حدث اصغر و مرتبه شديد آن حدث اكبر ناميده مى‌شود.(2)آنچه كه با وضو و غسل برطرف مى‌شود حدث به معناى دوم (مسبب) است. برخى، اطلاق حدث به معناى اوّل را مَجاز دانسته‌اند.(3)به كسى كه حدث از او صادر گرديده «مُحدِث» گويند.

حكم:حدث ناقض طهارت است و محدث پيش از تحصيل طهارت (وضو، غسل يا تيمّم) نمى‌تواند اعمالى را كه مشروط به طهارت است. به جا آورد.

اسباب:اسباب حدث اصغر كه تنها موجب وضو مى‌گردند، عبارتند از: خروج ادرار؛ مدفوع؛ باد معده؛ خوابى كه بر قوّه شنوايى و بينايى چيره گردد، به گونه‌اى كه چشم نبيند و گوش نشنود؛ زايل شدن عقل بر اثر پيدايى جنون، بيهوشى، مستى و غير آن و استحاضه قليله(4)( --> استحاضه).

اسباب حدث اكبر كه با غسل برطرف مى‌گردند، عبارتند از: جنابت( --> جنابت)، نفاس( --> نفاس)، حيض( --> حيض)،

• (1)رسائل الشهيد الثانى 1/ 125 ـ 126 ؛ مدارك الاحكام 1/ 190 ؛ جواهر الكلام 1/ 62
• (2)مصطلحات الفقه/ 205
• (3)رسائل الشهيد الثانى 1/ 126
• (4)مستندالشيعة 8/ 296 ؛ العروة الوثقى 3/ 463 .
• (4)جواهر الكلام 1/ 393 ـ 411