با قسامه( --> قسامه)قول مدّعى پذيرفته مى‌شود و در صورت عدم وجود لوث و عدم امكان آزمودن مجنىّ عليه با اشياى بسيار تلخ، قول جانى مقدّم مى‌گردد.(2)

چشم: از اعضاى بدن، داراى قوّه بينايى.

از آن در بابهاى طهارت، صلات، صوم، حج، اطعمه و اشربه، قصاص و ديات سخن رفته است.

طهارت:شستن داخل چشم در وضو واجب نيست.(1)باز بودن چشم هنگام شستن صورت در وضو مستحب است.(2)

بستن چشمهاى ميّت پس از مرگ، مستحب(3)و قرار دادن كافور در چشم او(4)مكروه است.

صلات:كسى كه خوابيده نماز مى‌خواند و نيز كسى كه از به جا آوردن ركوع و سجود ناتوان است بنابر مشهور بايد با سر اشاره كند و با عدم امكان اشاره با سر، با بستن و باز كردن چشم، ركوع و سجود را به جا مى‌آورد؛ بدين صورت كه به قصد ركوع يا سجود، چشمهاى خود را مى‌بندد و به قصد بلند شدن از آن، آنها را باز مى‌كند.(5)گروهى گفته‌اند: هنگام سجده، فشار بيشترى بر پلكهاى خود بياورد.(6)بنابر تصريح برخى، در صورت عدم امكان اشاره با هر دو چشم با يكى اشاره مى‌كند.(7)

بستن چشم در حال نماز كراهت دارد.(8)البتّه برخى، بستن چشم در حال ركوع را افضل دانسته و برخى ديگر، قائل به تخيير بين بستن و باز گذاشتن شده‌اند؛ ليكن نظر مشهور استحباب نگاه كردن به ميان دو پا هنگام ركوع است.(9)التفات به راست و چپ با چشم در نماز مكروه است.(10)

صوم:دارو ريختن در چشم و نيز سرمه كشيدن آن در صورتى كه مزه يا بوى آن به حلق برسد در حال روزه مكروه است(11)( --> سرمه).

حج:قربانى در حج بايد تامّ باشد و قربانى ناقص، مانند حيوان يك چشم كفايت نمى‌كند.(12)

• (1)العروة الوثقى 1/ 355
• (10)العروة الوثقى 3/ 36
• (11)588
• (12)جواهرالكلام 19/ 139
• (2)تحرير الاحكام 5/ 612 ؛ جواهر الكلام 43/ 311 ؛ تحرير الوسيلة 2/ 592 .
• (2)352
• (3)جواهر الكلام 4/ 23
• (4)247
• (5)الحدائق الناضرة 8/ 79 ـ 80 ؛ رياض المسائل 3/ 376
• (6)العروة الوثقى 2/ 481 ـ 482 ؛ مستمسك العروة 6/ 124
• (7)كتاب الصلاة (شيخ انصارى) 1/ 251 ـ 252
• (8)جواهر الكلام 11/ 92
• (9)بحار الانوار 84/ 190 ـ 191