(برده‌اى را آزاد كن) كه شامل برده مؤمن و كافر مى‌شود و از اين جهت داراى اطلاق و شمول است و با آزاد كردن هريك از برده مؤمن يا كافر امر مولا امتثال مى‌شود؛ ليكن مولا با اضافه كردن قيدِ{مؤمنة }در كلام خود و گفتن:{أَعْتِقْ رَقَبَةً مُؤْمِنَةً رقبة }را از اطلاق خارج و آن را به برده مؤمن مقيّد و محدود مى‌كند.(1)در نتيجه، امتثال امر مولا تنها با آزاد كردن برده مؤمن محقق مى‌شود و آزاد كردن برده كافر كفايت نمى‌كند.

تقابل بين تقييد و اطلاق، تقابل عدم و ملكه است؛ يعنى اطلاق در جايى ممكن است كه تقييد در آن‌جا ممكن باشد. برخى، تقابل آن دو را تقابل تضاد دانسته و گفته‌اند: حقيقت اطلاق جمع همه قيدها است نه عدم آنها. بنابر اين اطلاق همچون تقييد امر وجودى خواهد بود نه عدمى و تقابل بين دو امر وجودى تقابل تضاد ناميده مى‌شود.(2)

(-->اطلاق)(-->مقيّد)

تكاثر؛ سوره

تَكاثُر؛ سوره:يكصد و دومين سوره قرآن كريم.

در باب صلات آمده است.

خواندن سوره تكاثر در نمازهاى واجب(1)بويژه نماز عصر و مغرب(2)و نيز نوافل(3)بخصوص بنابه روايتى در ركعت دوم نماز وحشت(4)(-->نماز وحشت)و نماز شب سيزده رجب،(5)مستحب است. قرائت آن هنگام خواب(6)و زمانى كه شخص براى دفن ميّت وارد قبر مى‌شود نيز استحباب دارد.(7)

تَكاذُب -->تعارُض

تَكافُل -->تضامُن

تكبّر

تكبّر: خود بزرگ بينى.

كِبر از صفات نكوهيده نفسانى است كه شخص متّصف به آن ـ كه متكبّر

• (1)معالم الدين/ 150 ؛ اصطلاحات الاصول/ 246
• (1)جواهرالكلام 9/ 418
• (2)محاضرات فى اصول الفقه (مسلسل 46) 4/ 530 ـ 532 ؛ اصطلاحات الاصول/ 246 ـ 247 .
• (2)العروة الوثقى 1/ 662
• (3)جواهر الكلام 9/ 418
• (4)4/ 325
• (5)وسائل‌الشيعة 8/ 93
• (6)6/ 450
• (7)الحدائق الناضرة 4/ 109 .