در پرداخت زكات ميان مستحقان در صورت نبودِ جهت برترى؛(8)تسويه معلّم ميان دانش آموزان در آموزش؛(9)تسويه فروشنده بين خريداران به عدم فرق ميان كوچك و بزرگ و اهل چانه و غير اهل چانه؛(10)تسويه بين فرزندان در بخشش مگر در صورت وجود خصوصيتى در برخى كه موجب برترى وى بر ديگران باشد(11)و تسويه شوهر بين همسران خويش در نفقه، حسن معاشرت، آميزش و ديگر موارد.(12)

(-->تساوى)

تشاحّ

تَشاحّ: اختلاف چند نفر با يكديگر بر سر پيشى گرفتن در امرى.

تشاحّ از شُحّ به معناى بخل گرفته شده است و تشاحّ در امرى عبارت است از بخل ورزيدن بعضى بر بعض ديگر در سبقت گرفتن بر كارى؛ به‌گونه‌اى كه هر يك بخواهد خود آن را انجام دهد و از او فوت نشود.(1)مهم‌ترين موارد كاربرد اين عنوان كه در بابهاى صلات، وصيّت، نكاح، لقطه و قصاص بدان اشاره رفته عبارت است از:

تشاحّ در اذان:اگر چند نفر در گفتن اذان اعلام(-->اذان اعلام)با يكديگر تشاحّ كنند در اينكه ميانشان قرعه زده مى‌شود يا آنكه ابتدا به مرجّحات رجوع مى‌گردد و در صورت برابر بودن ـ بر حسب مرجّحات ـ يا تعارض مرجّحات به قرعه رجوع مى‌شود، اختلاف است.(2)

كلمات فقها در تعداد مرجّحات و چگونگى ترجيح يكى بر ديگرى مختلف است. برخى به طور مطلق گفته‌اند: فرد برخوردار از صفت كمال بر فاقد آن مقدّم مى‌شود.(3)برخى ديگر گفته‌اند: كسى كه صدايش رساتر و به اوقات نماز آشناتر است و بر آن محافظت مى‌كند، پسنديده همسايگان مى‌باشد و در نگاه، عفيف‌تر است مقدّم مى‌گردد(4)و بعضى ديگر گفته‌اند:

• (1)لسان العرب/ واژه «شحّ»
• (10)المختصرالنافع/ 120 ؛ جامع المقاصد 4/ 50
• (11)جواهر الكلام 28/ 190 ؛ تكملة‌العروة 1/ 169
• (12)جواهرالكلام 31/ 182 .
• (2)جواهر الكلام 9/ 130
• (3)الدروس الشرعية 1/ 164
• (4)تذكرة الفقهاء 3/ 72 ـ 73
• (8)الروضة البهية 2/ 55 و 61
• (9)الدروس الشرعية 3/ 176