ايراد ضرب بدون ايجاد كبودى و جرح) به نحو تخيير است يا همچون مراتب امر به معروف و نهى از منكر به نحو ترتيب و تدريج از مرتبه ساده و ملايم به مرتبه شديد؟ مسئله اختلافى است.(6)
حدود:مراتب دفاع(-->دفاع)از خود يا خانواده و يا مال همچون مراتب امر به معروف و نهى از منكر، تدريجى و مرحلهاى است. بنابر اين اگر شخص متعرّض با داد و فرياد عقب نشينى مىكند، به همان حد بايد اكتفا كرد. در فرض كفايت مرتبه ملايمتر، اِعمال مرتبه شديدتر موجب ضمان خواهد بود. هرچند برخى در وجوب تدريج مناقشه كردهاند.(7)
تَدفيف -->اِجهاز
تدليس
تَدليس: نيرنگ زدن در عقد.
تدليس به امور زير محقّق مىشود:
1. نشان دادن چيزى بر خلاف واقع، مانند سرخ كردن صورت كنيز جهت سرخ روى نشان دادن وى يا ندوشيدن شير گوسفند به منظور پرشير نشان دادن آن.
2. بازگو نكردن عيب موجود با علم به آن.
3. عقد به وصف يا شرط كمال با علم به فقدان آن در واقع، مانند ازدواج با زنى با وصف آزاد بودن (برده نبودن) يا با شرط دوشيزه بودن (بيوه نبودن)؛ در حالى كه وى در واقع فاقد آن وصف يا شرط است.(1)
صِرف وجود عيب در صورتى كه دو طرف عقد از آن آگاهى نداشته باشند تدليس به شمار نمىرود.(2)از اين عنوان در باب تجارت و نكاح سخن رفته است.
حكم:تدليس به همه گونههاى آن حرام است و موجب ثبوت خيار(-->خيار)مىشود(3)كه در ذيل به اهمّ موارد و مصاديق آن در دو باب فقهى يادشده اشاره مىكنيم.