باشد و تنها در حدّ نشانى از نسب ـ در جايى كه اصل نسب معلوم نباشد ـ به آن استناد مى‌شود. بر اين اساس، كودكِ سر راهى اگر در بخش مسلمان‌نشين سرزمين اسلامى پيدا شود، مسلمان به شمار مى‌رود و از تابعيّت دولت اسلامى برخوردار خواهد بود.(4)

تابعيّت اكتسابى:به تابعيّت حاصل پس از انعقاد نطفه يا پس از تولّد، تابعيّت غير تولّدى يا اكتسابى گويند. اين نوع تابعيّت يا ارادى است و يا تبعى. اوّلى ـ چنان‌كه گذشت ـ بر پايه ايمان يا پيمان استوار است. بنابر اين هر غير مسلمان بالغى كه مسلمان شود يا با دولت اسلامى قرارداد ذمّه امضا كند از تابعيّت دولت اسلامى بهره‌مند مى‌گردد.(5)همچنين هر كتابىِ واجد شرايط مى‌تواند با انعقاد قرارداد ذمّه از تابعيّت قراردادى دولت اسلامى بهره‌مند شود.(6)دومى، تابعيّتى است كه شخص به تبع اراده و خواست فردى ديگر پيدا مى‌كند. بنابر اين، اگر يكى از والدين اسلام بياورد، كودك نيز به تبع او مسلمان و تابع دولت اسلامى به شمار مى‌آيد.(7)در تابعيّت قراردادى علاوه بر فرزندان طرفِ قرارداد ذمّه، همسر و ديگر افراد تحت تكفّل او نيز به تابعيّت دولت اسلامى درمى‌آيند.(8)

تغيير تابعيّت:تابعيّت مسلمان با تحفظّ بر اسلام تغييرپذير نيست؛ ليكن تابعيّت قراردادى با فسخ يا انفساخ قرارداد و يا مسلمان شدن ذمّى تغيير مى‌كند.

سلب تابعيّت:دولت اسلامى نمى‌تواند از مسلمان سلب تابعيّت كند؛ زيرا ايمان مبناى اين تابعيّت است؛ ليكن در تابعيّت قراردادى اگر طرف قرارداد، آن را نقض كند يا جرمى مرتكب شود كه نقض قرارداد به شمار آيد، دولت اسلامى مى‌تواند از او سلب تابعيّت كند.(9)

تابوت

تابوت: صندوق ويژه حمل جنازه.

از آن به مناسبت در باب طهارت سخن رفته است.

• (4)38/ 181ـ 185
• (5)المبسوط2/25
• (6)فقه الصادق 13/ 50 - 52
• (7)جواهر الكلام 38/ 183
• (8)قواعد الاحكام 1/ 507
• (9)جواهر الكلام 21/ 265 - 271 .