ثلث مال (حدود 333333 تومان) به مقدار محابات شده (پانصد هزار تومان) تقريباً دو سوم است؛ از اين‌رو، معامله در دو سوم كالاى فروخته شده و بهاى مقابل آن صحيح است. اكثر فقها قائل به قول نخست هستند.(4)

بيع محاقله

بيع مُحاقَلَه:معامله سُنبل در برابر دانه.

در مراد از محاقله، اختلاف است. بعضى آن را به فروش سُنبل در برابر مقدار معيّنى دانه از خود آن، و بعض ديگر به فروش سنبل در برابر مقدار معيّنى دانه از جنس آن، خواه از سنبل مورد معامله باشد و يا غير آن تعريف كرده‌اند. قول دوم، مشهور است. چنان‌كه در مراد از سنبل ـ كه خصوص گندم است يا گندم و جو يا اعم از آن دو و ديگر كشتها همچون برنج ـ احتمالاتى مطرح شده است. عبارات فقها در تعريف محاقله، برخى افاده عموميت و برخى افاده خصوصيت مى‌نمايد. برخى نيز بر اساس بعضى روايات، تعريف ياد شده در شناسه را براى بيع مزابنه(-->بيع مزابنه)ذكر كرده و در مقابل، تعريف مشهور براى بيع مزابنه را كه در خصوص خرما است براى بيع محاقله آورده‌اند.(1)

در كلمات برخى فقها به جاى واژه سنبل، در تعريف محاقله، واژه زرع به كار رفته است كه مراد از آن ـ بنابر تصريح بعضى ـ همان سنبل است.

از عنوان يادشده در باب تجارت سخن رفته است.

حكم:بيع محاقله، حرام و باطل است، و قدر متيقّن از حرمت، فروش سنبل گندم در برابر مقدار معيّنى دانه گندم از همان سنبل است. حكم فروش سنبل در برابر دانه گندم از غير آن سنبل نيز بنابر مشهور، چنين است. بسيارى از فقها، جو را نيز در حرمت، به گندم ملحق كرده‌اند. برخى نيز الحاق ديگر حبوبات را به گندم محتمل دانسته‌اند.(2)

• (1)فقه الصادق 18/ 223
• (1)مبسوط در ترمينولوژى حقوق 2/ 1002
• (2)الحدائق الناضرة 19/ 355 ـ 357 ؛ جواهر الكلام 24/ 98 ـ 101 .