بيع اختبارى

بيع اختبارى:معامله آزمايشى.

بيع اختبارى به داد و ستدى اطلاق مى‌شود كه ولىّ براى آزمودن و به‌دست آوردن ميزان رشد عقلانى و عدم سفاهت نوجوانِ در آستانه بلوغ به او واگذار مى‌كند. اين آزمون گاه پس از بلوغ كودك انجام مى‌گيرد. از اين عنوان در باب تجارت و حجر سخن رفته است.

كودك از جمله كسانى است كه نمى‌توانند در اموال خود تصرّف كنند كه در اصطلاح به آنان محجور(-->حجر)گفته مى‌شود. حجر (و ممنوعيّت) كودك از تصرّف با رسيدن وى به سنّ بلوغ همراه با رشد عقلانى ـ به معناى عدم سفاهت(-->سفاهت)ـ برطرف و اموالش در اختيار او گذارده مى‌شود.

براى آگاهى از رشد و عدم سفاهت كودكِ در آستانه بلوغ، و يا فرد تازه بالغ راههاى گوناگونى بيان شده كه واگذار كردن زمام معامله‌اى به او از آن جمله است.

در صحّت بيع اختبارى ـ از سوى كودكِ در آستانه بلوغ و نيز فرد تازه بالغ درصورتى كه معلوم شود هنوز به رشد نرسيده يا رشدش مبهم و مشكوك باشد ـ اختلاف است.(1)

(-->رشد)

بيع اقاله

بيع اِقاله:بيع كالا به شرط اقاله.

عنوان يادشده در كلام ابن حمزه از قدما آمده و مراد وى از آن، اين است كه فروشنده در ضمن معامله شرط كند چنانچه ظرف مدّتى معيّن ـ مثلاً سه ماه ـ مثل بهايى را كه از خريدار گرفته است به وى برگرداند، معامله را اقاله(-->اقاله)كند. ابن حمزه براى صحّت چنين معامله‌اى چهار شرط ذكر كرده است: كالا مثلى(-->مثلى)باشد؛

• (1)نهاية الإحكام 2/ 453 ؛ جواهر الكلام 26/ 108 ـ 112 .