به قول مشهور، امامت نمازگزار به حالت اضطجاع براى مأمومى كه ايستاده يا نشسته است، جايز نيست(7)و براى مانند خود، جايز است.(8)خواندن نافله صبح پس از نافله شب( --> نماز شب)هرچند فجر طلوع نكرده باشد، جايز است. در اين صورت، مستحب است پس از خواندن نافله صبح، بر پهلوى راست دراز كشد و دعاهاى وارد شده را بخواند تا فجر طلوع كند.(9)
حج:حاجى در راه بازگشت از مكّه به مدينه، زمانى كه به مُعَرّس( --> معرّس)رسيد، مستحب است توقّف نمايد و پس از نماز خواندن در آن جا،اندكى به پهلو دراز كشد.(10)
اضطرار
اضطرار: بيم از زيان غير قابل تحمّل نسبت به فعل يا ترك.
اضطرار بنابر مشهور عبارت است از بيم عقلايى (نه صِرف پندار) از رسيدن زيانى كه معمولاً قابل تحمّل نيست نسبت به فعل يا ترك كارى؛ خواه نسبت به خودش يا فردى كه حفظ او بر انسان واجب است. ضرر نيز جانى باشد يا مالى و يا حيثيّتى و ناموسى. ضرر جانى نيز در حدّ كشته شدن باشد يا نقص عضو يا پيدايى بيمارى يا شدّت پيدا كردن آن يا طولانى شدن دوره درمان يا مشكل شدن مداوا و يا پيدايى عارضهاى كه منجرّ به يكى از آنها گردد.(1)
جايگاه اصلى عنوان ياد شده، باب اطعمه و اشربه است، ليكن از آن به مناسبت در ديگر بابها، مانند جهاد، تجارت، اجاره و حدود نيز سخن رفته است.
حكم:اضطرار از عناوين ثانوى است كه با پيدايى آن، تكليف اوّلى، از عهده مكلّف برداشته مىشود؛ بدين معنا كه مكلّف را از موضوع حكم شرعى اوّلى خارج مىكند كه نتيجه آن، جواز ارتكاب حرام يا ترك واجب در حال اضطرار
(1)جواهر الكلام 36/ 426 ـ 427 ؛ مسالك الافهام 12/ 113 ؛ مستند الشيعة 15/ 20 ـ 21