زمان مغرب، پس از محو شدن سرخى پديد آمده در سمت مشرق و پيش از نمايان شدن انبوه ستارگان است. طبق برخى روايات، اشتباك نجوم، پايان وقت فضيلت نماز مغرب است و تأخير بدون عذر آن تا زمان ظاهر شدن انبوه ستارگان، مكروه و تأخير آن به قصد اينكه وقت فضيلت مغرب هنگام اشتباك است حرام مى‌باشد.(1)

اشتباه

اشتباه: مردّد شدن چيزى ميان چند چيز.

موارد اشتباه يا همراه علم اجمالى است و يا بدون آن. اشتباه در صورت دوم، به شك باز مى‌گردد( --> شك). موضوع سخن در اين جا اشتباهى است كه همراه با علم اجمالى باشد( --> علم اجمالى). از اين موضوع در بابهاى مختلف از جمله طهارت، صلات، جهاد، صيد و ذباحه، اطعمه و اشربه و ارث سخن رفته است.

اقسام:متعلّق اشتباه يا محصور است و يا غير محصور. از اوّلى به شبهه محصور( --> شبهه محصور)و از دومى به شبهه غير محصور( --> شبهه غير محصور)تعبير مى‌شود.

شبهه غير محصور:اگر اشتباه در عدد غير محصور باشد، مانند اشتباه يك ظرف غصبى يا نجس ميان هزاران ظرف كه همگى به طور معمول مورد استفاده نيستند، به قول مشهور، اثرى بر اين علم اجمالى مترتّب نيست و حكم شك را دارد. بنابر اين، اجتناب واجب نيست.(1)

شبهه محصور:اشتباه اگر در عدد محصور باشد، مانند اشتباه يك ظرف نجس ميان ده ظرف، آثارى دارد كه بر حسب موارد اشتباه بدان اشاره مى‌شود:

1. اشتباه نجس با پاك:اگر ظرف آب پاك با ظرف آب نجس مشتبه گردد، به قول مشهور، در آنچه مشروط به طهارت است، مانند وضو، اجتناب از همه اطراف شبهه واجب است.(2)

اگر يكى از دو ظرف آب مشتبه بين طهارت و نجاست بريزد، وضو و غسل با ديگرى صحيح نيست و چنانچه شخص

• (1)وسائل الشيعة 4 / 176 ـ 177 و 187 ؛ جواهر الكلام 7/ 151 ؛ رياض المسائل 3/ 64 .
• (1)جواهر الكلام 1/ 303 ؛ العروة الوثقى 1/ 51
• (2)جواهر الكلام 1/ 290 و 298