راههايى براى كشف اجماع ذكر كرده‌اند كه به مهم‌ترين آنها اشاره مى‌شود.

1. قاعده لطف:مقتضاى لطف الـهى به بندگانش هدايت آنان و جلوگيرى از فروافتادن آنان در وادى گمراهى است. بنابر اين چنانچه امّت يا فقيهان بر امر نادرستى اجتماع نمايند، بر پيشواى معصوم عليه السّلام لازم است آنان را هر چند با القاى اختلاف نظر در ميانشان به حق رهنمون كند. از اين جهت، اتّفاق نظر همه فقها در يك حكم و عدم وجود مخالف، نشانه درستى و صحّت آن نزد شارع مقدّس است. از اين اجماع در فقه به «اجماع لطفى» ياد شده و ايده آن از شيخ طوسى است.

2. حسّ:مراد از حسّ، حصول علم به قول معصوم عليه‌السّلام در ميان اجماع كنندگان از راه حسّ است كه به سه گونه تصوّر مى‌شود:

يك .از راه تشرّف فرد يا افرادى از اجماع كنندگان به حضور امام زمان عليه‌السّلام و نقل حكم شرعى از آن حضرت به عنوان اجماع. اين اجماع، «اجماع تشرّفى» ناميده مى‌شود.

دو .فقها يا گروهى از آنان در حضور امام بر حكم شرعى اتّفاق كنند و حضرت، اتّفاق آنان را تأييد و تقرير نمايد كه از آن به «اجماع تقريرى» ياد شده است.

سه .اتّفاق فقها بر حكم شرعى، به گونه‌اى كه علم به دخول امام در ميان آنان پيدا شود؛ هرچند شخص او شناسايى نشود. اين نوع اجماع را «اجماع دخولى» گويند كه سيد مرتضى قائل به آن است.

3. حدس:به اجماع حاصل از راه حدس، «اجماع حدسى» گفته مى‌شود و مراد از آن حصول قطع به قول معصوم عليه السّلام از اتّفاق نظر فقها بر حكمى است؛ زيرا از اتفاق بر حكمى با وجود اختلاف در اكثر احكام، دانسته مى‌شود كه اتّفاقشان مستند به قول امام عليه السلام است. اجماعهايى كه متأخّران ادّعا مى‌كنند، بيشتر مبتنى بر حدس است؛ بر خلاف اجماعهاى قدما كه مبتنى بر حسّ است.

تقسيمات:براى اجماع تقسيمهايى ذكر شده است، مانند اجماع محصّل