آيه اسراء

آيه اِسراء:آيه نخست سوره اسراء.

به آيه{سُبْحَـنَ الَّذِى أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ المَسْجِدِ الحَرَامِ إِلَى المَسْجِدِ الأَقْصَا... }بر حرمت منع حاجيان از سكونت در منازل اهل مكّه ـ با قرار دادن در و مانند آن براى منازل ـ استدلال شده است؛ بدين گونه كه در اين آيه، به تمامى شهر مكّه، مسجدالحرام اطلاق شده است؛ زيرا معراج پيامبر اكرم صلّى‌اللّه‌عليه‌وآله از منزل اُمِّهانى دختر ابوطالب عليه‌السّلام بوده است.

اين آيه به ضميمهآيه 25 سوره حجـ يعنى{ ... وَالْمَسْجِدِ الحَرَامِ الَّذِى جَعَلْنَـهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَـكِفُ فِيهِ وَ الْبَادِ...}كه مسجد الحرام را براى همه مردم يكسان قرار داده و منع از آن را جايز ندانسته ـ بر حرمت منع از سكونت در منازل مكّيان دلالت دارد. البته اشكالات متعدّدى بر اين استدلال شده است و قول مشهور، كراهت منع از سكونت است.(1)

همچنين به آيه ياد شده بر حرمت ورود كافران به حرم مكّه اين گونه استدلال شده كه پيامبر اكرم صلّى‌اللّه عليه و آله از حرم (شِعب ابوطالب) به معراج رفت و در اين آيه بر حرم، مسجد الحرام اطلاق شده است و درآيه 28 سوره توبه، يعنى{ ... إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلايَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الحَرَامَ...}مشركان از ورود به مسجد الحرام منع شده‌اند. بنابراين، ورود كافران به مكّه حرام است.(2)

آيه اعتداء

آيه اعتداء:آيه 194 سوره بقره.

آيه{ ... فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ...}بيانگر قانون كلّى در رويارويى با متجاوز است. بر اساس اين آيه شريفه، هر كس كه به ناحق به حريم ديگرى تجاوز نمايد، او نيز مى‌تواند در مقام دفاع و گرفتن حقّ خود مقابله به مثل كند. از اين قانون كلّى، در بابهاى جهاد، غصب، حدود و قصاص، فروع متعدّدى استخراج شده است، مانند جواز تقاصّ از مال غاصب به مقدار غصب شده، در صورت برنگرداندن مال(--> تقاص)، جواز قصاص به مثل و عدم

• (1)جواهر الكلام 20/ 48
• (2)مجمع الفائدة 7/ 520 ـ 521 .