چيزهايى گفته مى‌شود كه واقعيت و اصالت آنها از راه عقل و خرد و براهين علمى ثابت شده باشد و حكمت از خدا، آگاهى به اشياء و ايجاد آنها بر غايت اِحكام و استوارى است و حكمت از انسان معرفت موجودات و فعلِ خيرات است.

امام موسى ابن جعفر عليه السلام مى‌فرمايد: «ياهشام قال اللّه تعالى في كِتابه (وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ اَلْحِكْمَةَ‌) قال الفَهْم وَالْعَقْل»[1] خدا مى‌فرمايد ما لقمان را حكمت، يعنى فهم و عقل داديم.

دوازده مورد از دستورات و مقررات اسلام كه از آنها در قرآن كريم به عنوان حكمت ياد شده است كه به اين معنى است كه از هيچ عيب و ايرادى برخوردار نيست و اعمال و سخنان استوار و بدون نقص و ايراد است، در سوره مباركه اسراء آيات 23 تا 39 ذكر شده كه مورد پذيرش و تصديق هر انسان خردمند و عاقلى است.

1 - (وَ قَضى رَبُّكَ أَلاّ تَعْبُدُوا إِلاّ إِيّاهُ‌...)[2] و خداوند حكم كرد غير از او كسى را پرستش نكنيد.

2 - (... وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً... فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَرِيماً وَ اِخْفِضْ لَهُما جَناحَ اَلذُّلِّ مِنَ اَلرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ اِرْحَمْهُما كَما رَبَّيانِي صَغِيراً)[3] به پدر و مادر خود نيكى كن... پس كوچكترين حرف اهانت‌آميز نسبت به آنها نداشته باش و به آنها تشر نزن (آنها را از خود دور مكن) و با آنها شايسته و كريمانه سخن بگو و از روى لطف و رحمت بال تواضع و فروتنى را براى آنها بگستران و هميشه آنان را دعا كن و بگو اى پروردگار من پدر و مادرم را رحمت كن همانگونه كه در كودكى مرا پرورش دادند.

[1]- اصول كافى، ج 1، كتاب العقل والجهل، ص 17.

[2]- سوره اسراء، اوايل آيه 23.

[3]- سوره اسراء، بخشى از آيه 23 و آيه 24.