شرح دعاى عهد

ميرزا محمد بن حسن بن ملاعلى هرندى (قسمت سوم)

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِى مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِى قَضَاءِ حَوَائِجِهِ (وَ الْمُمْتَثِلِينَ لِأَوَامِرِهِ) وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ وَ السَّابِقِينَ إِلَى إِرَادَتِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ؛ خداوندا! بگردان مرا، از يارى كنندگان او، و از اعانت كنندگان او، و از كسانى كه دفع شر اعداء از او مى كنند، و از كسانى كه شتاب به سوى اومى كنند در برآوردن حاجتهاى او، و از كسانى كه فرمان بردارند، مر فرمايشان او را، و از كسانى كه حمايت كننده اند از او، و از كسانى كه پيشى گيرنده اند به سوى آنچه خواهش او است، و از كسانى كه شهيد مى شوند، در پيش روى او.»

و معنى قرار دادن خداوند آدمى را از اين طوايف، آن است كه توفيق عطا فرمايد و آدمى را از شر نفس و وسوسه شيطان حفظ فرمايد، تاآنكه چون امام عجل الله فرجه- ظاهر شود، حجابى از مشاهده انوار او براى آدمى نماند. پس آدمى او را بشناسد و تصديق او را نمايد. و از جان و دل ناصر و عون او شود. و اين صفات كه در اين فقرات است از او به ظهور رسد. و همين توفيق و حفظ است، حقيقت اعانت خداوند بنده را، در انجام آنچه در فقرات سابقه، تجديد عهد به آن را كرده.

بلى، در اين جا توضيح چند مطلب ضرور است:

اول: آنكه آيا منشا اين توفيق و اعانت چيست؟ و آيا امرى است اختيارى بندگان، يا بسته به مشيت خداوند است؟ و اگر بسته به مشيت است، چرا نصرت امام و ساير صفات مذكوره از همه كس مطلوب است؟ با وجودى كه منشا و سبب آن در دست خداوند است و خداوند خلق را در آن مختلف خواسته.

و جواب اين سئوال اين است كه: منشا اين توفيق، استعداد شخص است. براى آنكه موجب توفيق خداوند مى شود. و منشا اين استعداد، مرجع آن در آخر، ذات شخص است. و ذات ديگر معلل به امر ديگر نمى شود. زيرا كه مرجع كل ذوات، مشى خداوند است، و مشيت خداوند از صفات و افعال اوست، كه مرجع آنها كمالات و ذات اوست، كه او را تغيير و تبديل روا نيست. و هميشه بر يك نَهج بوده و خواهد بود. و نور او در مراتب غير متناهيه سارى و جارى بوده و خواهد بود. و به هيج وجه حد و اندازه و چون و چرا براى او نبوده و نخواهد بود. و از اينجا معلوم مى شود كه منشا مذكور اگرچه به اختيار ظاهرى خلق نيست، زيرا كه همه خلق در ظاهر مى خواهند كه در اعلى مراتب وجود باشند، و لكن به اختيار حقيقى ايشان است. زيرا كه استعداد ايشان از ايشان است. پس خارج از حد ايشان نيست، هر چند در فوق ايشان مشيت خداوند باشد، كه چون رجوعش به كمال و ذات خداوند است، در