طول الامد و قسوة القلوب، وامتلاءالارض جورا، و سياتى شيعتى من يدعى المشاهدة، الا فمن ادعى المشاهدة قبل خروج السفيانى والصيحة فهو كاذب مفتر، و لاحول و لا قوة الابالله العلى العظيم»

به نام خداوند بخشنده و مهربان اى على بن محمد سمرى! خداوند پاداش برادرانت را در سوك تو افزون كند، كه تو از اين تاريخ تا شش روز ديگر خواهى مرد، پس كارهاى خود را فراهم كن، و به كسى وصيت نكن كه بعد از تو جانشين تو گردد، كه غيبت دوم واقع شد، ديگر ظهورى نخواهد بود مگر به فرمان خداوند متعال، و آن پس از طول مدت، قساوت دلها و پر شدن زمين از جور و ستم خواهد بود.

در ميان شيعيانم كس و يا كسانى خواهند بود كه ادعاى مشاهده مرا كنند، آگاه باشيد كه هر كس پيش از خروج سفيانى و صيحه آسمانى ادعاى مشاهده كند، دروغگوى تهمت پيشه است، هيچ حول و قوه اى جز به اراده خداوند والا و بزرگ نيست.»

حسن بن احمد مكتب (راوى حديث) مى گويد:

«ما اين توقيع را استنساخ نموديم و از نزد او بيرون رفتيم، چون روز ششم يك بار ديگر به نزد او رفتيم او را در حال احتضار يافتيم.»

به او گفته شد: «بعد از شما جانشين شما كيست؟»

او گفت: «لله امر هو بالغه»؛ «خداوند اراده اى دارد كه خود آن را به انجام خواهد رسانيد.»

اين بگفت و ديده از جهان فرو بست، و اين آخرين سخنى بود كه از او شنيده شد.[1]

2- شيخ طوسى، (م 460 ق) نيز اين توقيع را توسط جمعى از مشايخ خود، از شيخ صدوق، از حسن بن احمد مكتب روايت كرده، جز اينكه به جاى: «فقد وقعت الغيبة الثانية»، «فقد وقعت الغيبة التامة» و به جاى: «فهو كاذب مفتر»، «فهو كذاب مفتر» آورده است.[2]

3- امين الاسلام طبرسى، (م 548 ق) در كتاب «اعلام الورى» از حسن بن احمد مكتب‌[3] و در كتاب «تاج المواليد» مطابق روايت شيخ طوسى نقل كرده است.[4]

4- ابومنصوراحمدبن على طبرسى، از علماى قرن ششم، در كتاب «احتجاج» با حذف سند مطابق نقل شيخ طوسى روايت كرده است.[5]

5- قطب راوندى، سعيدبن هبة الله، (م 573 ق) در كتاب «خرائج» از طريق شيخ صدوق روايت نموده، جز اينكه به جاى «الثانيه»، «التامه» آورده است.[6]

6- ابن حمزه، عمادالدين محمد بن على بن حمزه طوسى، از علماى قرن ششم، در كتاب «الثاقب فى المناقب» با حذف اسناد از حسن بن احمد مكتب مطابق نقل قطب راوندى روايت كرده است.[7]

7- على بن عيسى اربلى، (م 693 ق) در كتاب «كشف الغمه» مطابق روايت شيخ طوسى نقل كرده است.[8]

8- على بن يونس بياضى، (م 877 ق) در كتاب «الصراط المستقيم» از طريق شيخ صدوق مطابق نقل شيخ طوسى روايت كرده است.[9]

9- سيدعلى نيلى، از علماى قرن نهم،[10] در كتاب «منتخب الانوار المضئته» از طريق سعد بن عبدالله، از حسن بن احمد مكتب، مطابق نقل قطب راوندى روايت كرده است.[11]

10- شيخ حر عاملى، (م 1104 ق) در كتاب «اثبات الهداة» از طريق شيخ طوسى، از شيخ صدوق- با تلخيص- روايت كرده است.[12]

11- علامه مجلسى، مولى محمد باقر، (م 1110 ق) در كتاب «بحار الانوار» از غيبت شيخ طوسى و احتجاج طبرسى روايت كرده است.[13]

12- محدث نورى، حسين بن محمد تقى نورى طبرسى (م 1320 ق) در كتاب «جنة الماوى»[14] و «نجم ثاقب» از غيبت طوسى و احتجاج طبرسى روايت كرده است.[15]

13- صاحب مكيال، حاج ميرزا محمد تقى موسوى اصفهانى، (م 1348 ق) در كتاب ارزشمند «مكيال المكارم» از طريق شيخ صدوق روايت كرده است.[16]

14- محدث قمى، حاج شيخ عباس (م 1359 ق) در كتاب «سفينة البحار» آن را باختصار روايت كرده است.[17]

15- شيخ على اكبر نهاوندى (م 1363 ق) در كتاب «العبقرى الحسان» از طريق علامه مجلسى، از شيخ طوسى روايت كرده است.[18]

اين بود متن، ترجمه و منابع توقيع شريفى كه بر اساس روايت شيخ صدوق در آخرين روزهاى غيبت صغرى و در آستانه غيبت كبرى از ناحيه مقدسه حضرت بقية الله (ع) توسط چهارمين نايب خاص آن حضرت شرف صدور يافته است.

از اين توقيع شريف نكاتى استفاده مى شود كه در اينجا اشاره مى كنيم:

1- على بن محمد سمرى آخرين نايب خاص حضرت مهدى (ع) است. با وفات او در سفارت بسته شده، ديگر احدى به عنوان نايب خاص در ميان شيعيان نخواهد بود.

2- با مرگ سمرى غيبت نخستين (غيبت صغرى) به پايان رسيده، غيبت دوم (غيبت كبرى) آغاز شده است.

3- غيبت كبرى آن قدر طولانى خواهد بود كه دلها را قساوت بگيرد و زمين پر از