بگردان. و اگر اين
كار را نكنى پس در طلب و خواستن زياده روى نكن.»
[شرح]
(84867-
84851) امام (ع) نخست دستور داده است كه آدمى از دنيا به آنچه ميسّر مىشود و بر
آن دست مىيابد، قناعت كند، و آن كه برايش ميسّر نيست به طور صحيح دنيا را بطلبد،
و راه صحيح طلب دنيا، جستن دنيا از راه درست و به گونه مناسب و رواست.
(3374)
374- امام (ع) فرمود:
رُبَّ قَوْلٍ
أَنْفَذُ مِنْ صَوْلٍ (84875- 84871)
[ترجمه]
«بسا گفتارى
كه اثرش از حمله بردن به طرف بيشتر است».
[شرح]
(84875-
84871) يعنى گاهى ممكن است انسان به وسيله گفتار به چيزى دست بيابد كه با خشونت
حمله بردن، به آن نرسد، بنا بر اين سخن در رسيدن به هدف مؤثّرتر است.
اين عبارت
ضرب المثلى شايسته است براى مواردى كه انسان با نرمش و مدارا به نتايجى مىرسد كه
با درشتى نمىرسد.
بعضى به جاى
انفذ، اشدّ روايت كردهاند.
معناى عبارت
چنين است: بسا سخنى كه انسان مىگويد و زيانش بيشتر از حمله دشمن بر اوست، و يا
اين كه: بسا سخنى كه- مانند تهمت و ناسزا- كه صدمهاش براى او از حمله دشمن بيشتر
است. و اين هر دو معنا را از ابن آدم هروى نقل كردهاند.